Qua công tác kiểm sát việc giải quyết các vụ án dân sự theo thủ tục phúc thẩm, Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Hà Tĩnh nhận thấy việc giải quyết vụ án “Tranh chấp hợp đồng vay tài sản”, giữa nguyên đơn bà Nguyễn Thị H, với bị đơn bà Trần Thị A do Tòa án nhân dân huyện K xét xử sơ thẩm tại Bản án số 02/2022/DSST ngày 21/7/2022 có vi phạm cần phải thông báo rút kinh nghiệm, cụ thể như sau:

1. Về thủ tục tố tụng:

Việc xác định thời hiệu khởi kiện: Nguyên đơn bà Nguyễn Thị H cung cấp ba giấy vay mượn tiền. Trong đó giấy vay tiền ngày 17/4/2010 không ghi thời hạn trả; giấy vay tiền ngày 9/8/2010 không ghi thời hạn trả; giấy vay tiền (không đề ngày, tháng, năm, đề ngày, tháng trả 10/01/2010). Đối với Giấy vay tiền ngày 17/4/2010, giấy vay tiền ngày 9/8/2010, không ghi thời hạn trả, không xác định được thời điểm nguyên đơn biết việc lợi ích của mình bị xâm hại, nên chưa hết thời hiệu khởi kiện, Tòa án xác định hai giấy vay mượn tiền trên còn thời hiệu khởi kiện là đúng quy định tại Điều 429 Bộ  luật dân sự năm 2015. Đối với giấy vay tiền (không ghi ngày, tháng, năm mượn, có ghi ngày tháng năm trả 10/01/2010) hết thời hiệu khởi kiện. Tuy nhiên, quá trình giải quyết vụ án bị đơn thừa nhận có khoản vay này và không yêu cầu áp dụng thời hiệu giải quyết. Căn cứ Điều 149, 157, 429 Bộ luật dân sự năm 2015, thời hiệu khởi kiện đối với giấy vay tiền (không đề ngày, tháng, năm, đề thời hạn trả 10/01/2010) được tính lại từ đầu. Tuy  nhiên, Bản án sơ thẩm số 02 ngày 27/2/2022, Tòa án không phân tích, nhận định lý do áp dụng lại thời hiệu khởi kiện đối với Giấy vay tiền (không đề ngày, tháng, năm, đề thời hạn trả 10/01/2010) mà vẫn xác định luôn còn thời hiệu khởi kiện là thiếu sót, chưa đầy đủ.

2. Về nội dung giải quyết vụ án :

Đối với số tiền bị đơn bà Trần Thị A vay của nguyên đơn bà Nguyễn Thị H số tiền 4.730 đô la Mỹ x 32.213 = 109.797.490 đồng, Tòa án cấp sơ thẩm tuyên hợp đồng vay mượn tiền bằng ngoại tệ vô hiệu do vi phạm điều cấm của pháp luật. Tòa án đã giải quyết hậu quả của hợp đồng vô hiệu nhưng không hướng dẫn đương sự yêu cầu giải quyết bồi thường thiệt hại về hợp đồng vô hiệu là thiếu sót, ảnh hưởng quyền lợi hợp pháp của đương sự.

Tòa án nhân dân huyện K vi phạm trong việc giải quyết vụ án dân sự nhưng Viện kiểm sát nhân dân cùng cấp không phát hiện được để kịp thời thực hiện quyền kháng nghị hoặc báo cáo đề nghị Viện kiểm sát nhân dân tỉnh kháng nghị phúc thẩm. Để nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác kiểm sát, Phòng 9 Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Hà Tĩnh thông báo đến các Viện kiểm sát đơn vị cấp huyện cùng tham khảo và rút kinh nghiệm khi kiểm sát giải quyết vụ án dân sự tương tự ./.

Phòng 9