Trong thời gian qua, trên địa bàn thị xã Hồng Lĩnh, tỉnh Hà Tĩnh các vụ án kinh doanh thương mại về “Tranh chấp hợp đồng tín dụng” giữa các Ngân hàng với các pháp nhân, cá nhân kinh doanh (Khách hàng) có chiều hướng gia tăng với tính chất ngày càng phức tạp. Đặc biệt, số liệu trong 02 năm gần đây (2020, 2021) cho thấy có 04 vụ án về “Tranh chấp hợp đồng tín dụng” đều do tổ chức Ngân hàng khởi kiện (nguyên đơn), trong khi đó các năm 2018, 2019 không phát sinh vụ án nào.

Trong số các vụ án nói trên mà Tòa án đã thụ lý, giải quyết thì các tranh chấp hợp đồng tín dụng không những lớn về số tiền cho vay giữa Ngân hàng với Khách hàng, mà còn có liên quan đến nhiều tài sản bảo đảm tiền vay (tài sản thế chấp), bao gồm cả động sản và bất động sản của Khách hàng và bên thứ ba, như  vụ án “Tranh chấp hợp đồng tín dụng” xảy ra giữa Ngân hàng Thương mại cổ phần Ngoại Thương Việt Nam (Vietcombank) - Chi nhánh Bắc Hà Tĩnh với Công ty Cổ phần xây lắp và dịch vụ thương mại Hồng Lĩnh (CPXL và DVTM), do Vietcombank khởi kiện, với tổng số tiền dư nợ trên 13 tỷ đồng, tài sản thế chấp có tới 10 thửa đất và tài sản gắn liền trên đất, 08 xe ô tô các loại của Khách hàng và bên thứ ba thế chấp bảo đảm tiền vay.

Tuy nhiên, quá trình kiểm sát việc giải quyết vụ án, cho thấy hoạt động cấp tín dụng cho khách hàng của cán bộ tín dụng Ngân hàng, còn thiếu kiểm tra, giám sát quy trình vay vốn, sử dụng vốn vay và việc trả nợ của khách hàng trước đó, nhận thế chấp tài sản nhưng thực hiện quy trình thẩm định thiếu chặt chẽ, chưa đúng quy định nội bộ Ngân hàng. Do đó, khi xảy ra tranh chấp hợp đồng tín dụng giữa Ngân hàng và khách hàng, không những ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động kinh doanh của Ngân hàng, mà còn dẫn tới các hệ lụy, như: Việc thu hồi nợ gốc từ các tài sản thế chấp sẽ gặp nhiều khó khăn; thậm chí có thể dẫn đến hợp đồng thế chấp tài sản có thể bị tuyên vô hiệu một phần hoặc toàn bộ.

Nhằm hạn chế tình trạng xảy ra tranh chấp tín dụng hợp đồng tín dụng giữa Ngân hàng với khách hàng, tránh rủi ro về hoạt động kinh doanh, cũng như bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của các đương sự. Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân thị xã Hồng Lĩnh đã ban hành kiến nghị đồng chí Giám đốc Ngân hàng Thương mại cổ phần Ngoại thương Việt Nam – Chi nhánh Bắc Hà Tĩnh tăng cường công tác quản lý nhà nước đối với các Phòng giao dịch trực thuộc; có biện pháp chỉ đạo, giám sát cán bộ trong việc áp dụng biện pháp bảo đảm tiền vay, thẩm định tài sản đảm bảo tiền vay; thực hiện kiểm tra, giám sát việc sử dụng vốn vay, trả nợ của khách hàng theo đúng quy trình nội bộ quy định. Thường xuyên phổ biến, quán triệt các quy định của pháp luật, của ngành Ngân hàng về hoạt động tín dụng để nâng cao kiến thức pháp lý, chuyên môn, kinh nghiệm thực tiễn cho đội ngũ cán bộ nhân viên làm công tác quản lý và tín dụng ở cấp cơ sở.

Trần Thị Lan