Qua công tác THQCT và KSXX phúc thẩm án hình sự trong 6 tháng đầu năm 2015, Viện KSND tỉnh (phòng 3) thấy có một số vụ án mà cấp sơ thẩm đề nghị hình phạt và quyết định hình phạt không phù hợp với tính chất, mức độ hậu quả hành vi phạm tội của các bị cáo, bị ​kháng nghị phúc thẩm, cần phải rút kinh nghiệm. Có thể nêu một số vụ án điển hình như sau:

Vụ án thứ nhất: Trần Mạnh Cường và đồng bọn phạm tội Cướp tài sản

Trong các đêm 19, 24, 28/3/2014 và ngày 15/4/2014, trên địa bàn xã Kỳ Long, huyện Kỳ Anh, tỉnh Hà Tĩnh, Trần Mạnh Cường, Lê Xuân Quế, Võ Văn Thành, Nguyễn Viết Hùng cùng một số đối tượng khác lợi dụng đoạn đường vắng, ít người qua lại đã nhiều lần sử dụng công cụ, phương tiện nguy hiểm để uy hiếp, đe dọa chiếm đoạt tài sản của những người đi đường trên Quốc lộ 1B thuộc địa phận xã Kỳ Long, huyện Kỳ Anh. Để thực hiện hành vi phạm tội các bị cáo đã dùng xe máy chèn ép, đồng thời sử dụng kiếm tự tạo, dao dí vào người, đe dọa, bao vây, lục soát lấy tài sản và buộc những người bị hại phải giao nộp tài sản. Tài sản mà các bị cáo chiếm đoạt gồm: 560.000 đồng tiền mặt, 6 chiếc điện thoại di động các loại, 2 máy tính xách tay, 01 máy ảnh kĩ thuật số và một số tài sản khác; tổng trị giá tài sản chiếm đoạt là 25.345.000 đồng. Số tiền có được từ việc bán tài sản các bị cáo sử dụng để tiêu xài cá nhân.

Cáo trạng số 71/CTr-KSĐT ngày 13/9/2014 của Viện KSND huyện Kỳ Anh truy tố các bị can Trần Mạnh Cường, Lê Xuân Quế, Võ Văn Thành, Nguyễn Viết Hùng về tội Cướp tài sản theo điểm d khoản 2 Điều 133 Bộ luật hình sự.

Tại phiên tòa sơ thẩm, Kiểm sát viên thực hành quyền công tố và kiểm sát xét xử đề nghị Hội đồng xét xử xử phạt bị cáo Trần Mạnh Cường từ 6 năm 6 tháng đến 7 năm tù, Lê Xuân Quế từ 6 năm đến 6 năm 6 tháng, Võ Văn Thành từ 5 năm 6 tháng đến 6 năm, Nguyễn Viết Hùng từ 4 năm 6 tháng đến 5 năm tù.

Bản án hình sự sơ thẩm số 74/2014/HSST ngày 22/10/2014 của Tòa án nhân dân huyện Kỳ Anh, tỉnh Hà Tĩnh đã áp dụng điểm d khoản 2 Điều 133; điểm b, o, p khoản 1, 2 Điều 46, Điều 47, điểm g khoản 1 Điều 48 Bộ luật hình sự xử phạt: Trần Mạnh Cường 06 năm 06 tháng tù, Lê Xuân Quế 06 năm tù, Võ Văn Thành 05 năm 06 tháng tù, Nguyễn Viết Hùng 05 năm tù đều về tội Cướp tài sản.

Vụ án thứ hai: Lê Đức Hùng và đồng bọn phạm tội Cướp tài sản

Trong khoảng thời gian từ ngày 17/7/2014 đến ngày 21/7/2014, lợi dụng đêm khuya (từ 22 giờ đêm hôm trước đến 03 giờ sáng hôm sau) Lê Đức Hùng rủ Phạm Hồng Sơn (sinh ngày 29/11/1997) đi xe mô tô đến đoạn đường Tiên Sơn, thuộc phường Trung Lương, thị xã Hồng Lĩnh, tỉnh Hà Tĩnh là nơi vắng người qua lại để chặn người đi đường lấy tài sản. Các bị cáo đã 04 lần sử dụng dao rựa và dao mác, chặn xe, dùng dao chỉ vào người, chém vào xe hàng làm người bị hại ngã (sau khi biết người bị hại không thể chống trả do bị xe và hàng đè lên người, các bị cáo đã dùng dao cắt rách quần để lấy tài sản), có lời nói và hành động đe dọa, khống chế, lục soát lấy tài sản và buộc những người bị hại phải giao nộp tài sản. Tài sản mà các bị cáo chiếm đoạt gồm 1.300.000 đồng tiền mặt và 02 chiếc điện thoại di động; tổng giá trị theo kết luận của Hội đồng định giá là 3.600.000 đồng; số tiền có được từ việc phạm tội mà có các bị cáo sử dụng để tiêu xài cá nhân.

Cáo trạng số 22/CTr-KSĐT ngày 27/10/2014 của Viện KSND thị xã Hồng Lĩnh truy tố các bị can Lê Đức Hùng và Nguyễn Hồng Sơn về tội Cướp tài sản theo điểm d khoản 2 Điều 133 Bộ luật hình sự.

Tại phiên tòa sơ thẩm, Kiểm sát viên thực hành quyền công tố và kiểm sát xét xử đề nghị Hội đồng xét xử xử phạt Lê Đức Hùng từ 48 tháng đến 54 tháng tù, Phạm Hồng Sơn từ 36 tháng đến 42 tháng tù.

Bản án hình sự sơ thẩm số 24/2014/HSST ngày 27/11/2014 của Tòa án nhân dân thị xã Hồng Lĩnh, tỉnh Hà Tĩnh đã xét xử:

- Áp dụng điểm d khoản 2 Điều 133; điểm b, o, p khoản 1, 2 Điều 46, Điều 47, điểm g, n khoản 1 Điều 48 Bộ luật hình sự xử phạt bị cáo Lê Đức Hùng 04 năm 06 tháng tù về tội Cướp tài sản.

- Áp dụng điểm d khoản 2 Điều 133; điểm b, p khoản 1, 2 Điều 46, Điều 47, điểm g khoản 1 Điều 48, Điều 68, 69, 71 và Điều 74 Bộ luật hình sự xử phạt bị cáo Phạm Hồng Sơn 03 năm 06 tháng tù về tội Cướp tài sản.

Trong hạn luật định, Viện KSND tỉnh Hà Tĩnh đã kháng nghị phúc thẩm đối với cả hai bản án nêu trên, đề nghị Tòa án nhân dân cấp phúc thẩm sử bản án sơ thẩm, tăng hình phạt đối với tất cả các bị cáo.

Tại bản án hình sự phúc thẩm số 03/2015/HSPT ngày 27/01/2015 (xét xử vụ án Trần Mạnh Cường và đồng bọn) và bản án hình sự phúc thẩm số 34/2015/HSPT ngày 27/3/2015 (xét xử vụ án Lê Đức Hùng và đồng bọn) của Tòa án nhân dân tỉnh Hà Tĩnh đã chấp nhận toàn bộ kháng nghị của Viện KSND tỉnh, xử phạt:

- Trần Mạnh Cường 08 năm 06 tháng tù, Lê Xuân Quế 08 năm tù, Võ Văn Thành 07 năm 06 tháng tù, Nguyễn Viết Hùng 07 năm tù (tăng mỗi bị cáo 02 năm tù).

- Lê Đức Hùng 07 năm tù (tăng 02 năm 06 tháng tù); Nguyễn Hồng Sơn 05 năm tù (tăng 01 năm 06 tháng tù).

Những vấn đề cần rút kinh nghiệm:

Đây là những vụ án đồng phạm có nhiều bị cáo tham gia thực hiện tội phạm, các bị cáo đều thực hiện hành vi phạm tội nhiều lần (04 lần), lựa chọn thời gian và địa điểm vắng người qua lại, sử dụng phương tiện nguy hiểm được chuẩn bị từ trước, đe dọa, khống chế người bị hại để chiếm đoạt tài sản (dùng kiếm tự tạo, dao dí vào cổ, đe dọa, lục soát…). Hành vi phạm tội của các bị cáo trong cả 02 vụ án nêu trên là rất nghiêm trọng, thể hiện sự liều lĩnh, coi thường pháp luật, coi thường sức khỏe và tài sản của người khác. Các bị cáo phạm tội theo khoản 2 Điều 133 Bộ luật hình sự với tình tiết định khung là “Sử dụng phương tiện nguy hiểm”, có khung hình phạt từ 7 đến 15 năm tù. Lẽ ra, với hành vi phạm tội như đã nêu trên cần có mức hình phạt nghiêm khắc đối với các bị cáo mới có tác dụng răn đe, giáo dục và phòng ngừa tội phạm. Nhưng Kiểm sát viên thực hành quyền công tố và kiểm sát xét xử tại phiên tòa sơ thẩm không đánh giá đúng tính chất, hậu quả của hành vi phạm tội dẫn đến đề nghị xử phạt các bị cáo dưới mức khởi điểm của khung hình phạt, Hội đồng xét xử sơ thẩm trên cơ sở đề nghị đó đã tuyên xử các bị cáo mức án quá nhẹ không tương xứng với tính chất, hậu quả mà các bị cáo gây ra, hạn chế tác dụng giáo dục và phòng ngừa chung.

Quá trình THQCT và KSXX, các đơn vị cấp huyện cần nắm vững các quy định của pháp luật để áp dụng thống nhất và chính xác, đảm bảo cho bản án được tuyên đúng người, đúng tội, đúng pháp luật, góp phần nâng cao hiệu quả phòng, chống tội phạm./.

                                              Phòng 3 - Viện KSND tỉnh