Nhằm tăng cường trách nhiệm, nâng cao chất lượng hiệu quả công tác thực hành quyền công tố, kiểm sát việc áp dụng và thi hành biện pháp tư pháp bắt buộc chữa bệnh trong giai đoạn điều tra, truy tố, xét xử và thi hành án hình sự, Viện kiểm sát nhân dân tỉnh (viết tắt là VKSND) đã ban hành Kế hoạch triển khai thực hiện Chỉ thị số 06/CT-VKSTC ngày 28/6/2021 của Viện trưởng Viện KSND tối cao. Trong đó, VKSND tỉnh yêu cầu các đơn vị Viện KSND hai cấp tiếp tục quán triệt đến cán bộ, Kiểm sát viên trong đơn vị nhận thức đầy đủ các quy định của pháp luật về áp dụng và thi hành biện pháp tư pháp bắt buộc chữa bệnh trong các giai đoạn điều tra, truy tố, xét xử và thi hành án hình sự theo quy định của Bộ luật hình sự, Bộ luật tố tụng hình sự, Luật thi hành án hình sự và các văn bản hướng dẫn thi hành; các quy định, quy chế của Ngành.

Trong giai đoạn điều tra, Kiểm sát viên phải kiểm sát chặt chẽ trình tự, thủ tục, thẩm quyền trưng cầu giám định pháp y tâm thần của Cơ quan điều tra; chủ động phối hợp với Điều tra viên xem xét, đánh giá nội dung Kết luận giám định, bảo đảm việc quyết định áp dụng biện pháp bắt buộc chữa bệnh phải chính xác, khách quan, đúng đối tượng theo quy định; yêu cầu Cơ quan điều tra quyết định trưng cầu giám định bổ sung hoặc giám định lại trong trường hợp phát hiện Kết luận giám định pháp y tâm thần chưa rõ ràng, chưa đầy đủ hoặc nghi ngờ không chính xác; kiểm sát chặt chẽ việc áp giải đối tượng, lập hồ sơ chuyển giao cho cơ sở điều trị theo chỉ định sau khi có quyết định áp dụng biện pháp tư pháp bắt buộc chữa bệnh, trong đó lưu ý kiểm sát biên bản giao nhận để xác định thời điểm đưa đối tượng vào điều trị.

Khi Viện kiểm sát trưng cầu giám định pháp y tâm thần và ra quyết định bắt buộc chữa bệnh trong giai đoạn truy tố, Kiểm sát viên cần bảo đảm chặt chẽ trong việc thu thập tài liệu, hồ sơ trưng cầu giám định; chủ động kiểm tra, đối chiếu kết quả giám định pháp y tâm thần với những nội dung đã trưng cầu giám định. Trường hợp pháp hiện Kết luận giám định pháp y tâm thần chưa rõ ràng, chưa đầy đủ hoặc không chính xác thì chủ động báo cáo lãnh đạo đơn vị, lãnh đạo Viện để xem xét, quyết định việc trưng cầu giám định bổ sung, giám định lại; kiểm sát chặt chẽ việc áp giải, lập hồ sơ chuyển giao đối tượng bắt buộc chữa bệnh.

Trong giai đoạn xét xử và thi hành án hình sự, Kiểm sát viên phải kiểm sát chặt chẽ về điều kiện, thẩm quyền, trình tự, thủ tục đảm bảo việc áp dụng biện pháp tư pháp bắt buộc chữa bệnh của Tòa án có căn cứ, đúng quy định của pháp luật; kịp thời có văn bản yêu cầu Tòa án cung cấp những tài liệu làm căn cứ cho việc ra quyết định; kiểm sát chặt chẽ các nội dung về trưng cầu giám định pháp y tâm thần, về áp giải, lập hồ sơ chuyển giao đối tượng bắt buộc chữa bệnh.

Các đơn vị phải kiểm sát chặt chẽ các trường hợp cơ sở điều trị đưa đối tượng bắt buộc chữa bệnh đi khám và điều trị ở cơ sở y tế khác, các trường hợp đối tượng bắt buộc chữa bệnh phạm tội mới, trốn hoặc chết do tự sát, bị đánh trong quá trình điều trị; việc thi hành quyết định bắt buộc chữa bệnh đối với các trường hợp người bị kết án phạt tù được tại ngoại, hoãn, tạm đình chỉ chấp hành án. Kịp thời phát hiện trường hợp lợi dụng để đưa đối tượng đi điều trị không đúng thẩm quyền, không đúng bệnh nhằm trốn tránh, gây khó khăn cho công tác điều tra, truy tố, xét xử và thi hành án; làm rõ vi phạm, tồn tại, nguyên nhân, trách nhiệm để yêu cầu chấn chỉnh, khắc phục, xử lý vi phạm và tội phạm. Khi quyết định áp dụng biện pháp bắt buộc chữa bệnh hoặc kiểm sát việc Tòa án quyết định áp dụng biện pháp bắt buộc chữa bệnh phải lập hồ sơ riêng để phục vụ công tác quản lý, theo dõi đồng thời rà soát, lập hồ sơ riêng đối với các trường hợp trước đây Viện kiểm sát đã quyết định áp dụng hoặc kiểm sát việc Tòa án quyết định áp dụng biện pháp tư pháp bắt buộc chữa bệnh để phục vụ công tác quản lý và kiểm tra xử lý sau này.

Ngoài ra, VKSND tỉnh còn yêu cầu Lãnh đạo các Phòng nghiệp vụ và các đơn vị VKSND cấp huyện chỉ đạo Kiểm sát viên nắm chắc số liệu các trường hợp đã quyết định áp dụng hoặc có trách nhiệm kiểm sát quyết định áp dụng biện pháp tư pháp bắt buộc chữa bệnh; thường xuyên phối hợp với cơ sở điều trị và cơ quan đề nghị, cơ quan áp dụng biện pháp tư pháp bắt buộc chữa bệnh để thực hiện tốt hoạt động kiểm sát; kịp thời có văn bản đề nghị hoặc yêu cầu cơ quan đã đề nghị áp dụng biện pháp tư pháp bắt buộc chữa bệnh có văn bản đề nghị tổ chức giám định pháp y tâm thần có thẩm quyền giám định sau điều trị để xác định tình trạng bệnh, tiếp tục xử lý theo quy định của pháp luật khi nhận được thông báo của cơ sở điều trị về việc đối tượng điều trị đã khỏi bệnh; kịp thời trao đổi thông tin các trường hợp áp dụng, thi hành biện pháp tư pháp bắt buộc chữa bệnh có dấu hiệu vi phạm, có nghi ngờ về việc điều trị, đối tượng điều trị bệnh được về nơi cư trú để phối hợp xác minh, xử lý theo quy định của pháp luật; trường hợp có dấu hiệu tội phạm thì thông báo ngay cho cơ quan điều tra có thẩm quyền để tiếp nhận theo trình tự giải quyết nguồn tin về tội phạm…

Cùng với các nội dung nhằm triển khai thực hiện hiệu quả Chỉ thị của VKSND tối cao, Kế hoạch của VKSND tỉnh còn có sự phân công nhiệm vụ cụ thể các đơn vị thực hiện, đảm bảo sự thống nhất trong toàn Ngành./.

Hải Ngọc