Qua công tác kiểm tra bản án hình sự sơ thẩm và nghiên cứu hồ sơ vụ án,  Phòng thực hành quyền công tố và kiểm sát xét xử phúc thẩm hình sự (Phòng 7) đã tham mưu lãnh đạo Viện KSND tỉnh Hà Tĩnh ban hành kháng nghị phúc thẩm đối với bản án hình sự sơ thẩm của Tòa án nhân dân huyện Thạch Hà, tỉnh Hà Tĩnh xét xử Đặng Thị Thảo cùng đồng bọn về tội Sử dụng tài liệu giả của cơ quan, tổ chức. Ngày 29/7/2021, Tòa án nhân dân tỉnh Hà Tĩnh đưa vụ án ra xét xử theo thủ tục phúc thẩm, chấp nhận toàn bộ nội dung kháng nghị của Viện kiểm sát, hủy bản án sơ thẩm để điều tra, xét xử lại, cụ thể như sau:

Nội dung vụ án: Do làm ăn thua lỗ dẫn đến khoản nợ khoảng 1,5 tỷ đồng nhưng không có khả năng trả nợ, bị những người cho vay liên tục thúc ép, gây áp lực yêu cầu trả nợ nên khoảng cuối năm 2019, vợ chồng Đặng Thị Thảo và Nguyễn Kim Đức đã gọi điện thoại cho chị Nguyễn Thị Lợi (là bạn học của Thảo, trú tại xã Đại Đồng, huyện Thanh Chương, tỉnh Nghệ An) vay số tiền 200.000.000 đồng với mục đích trả nợ. Khi vay, Thảo nói với chị Lợi là vay để kinh doanh. Chị Lợi đồng ý nhưng yêu cầu Thảo phải có tài sản cầm cố. Để có tài sản cầm cố cho chị Lợi, Thảo bàn bạc và thống nhất với Nguyễn Kim Đức (là chồng Thảo) làm giả giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đối với thửa đất trước đây thuộc quyền sử dụng của hai vợ chồng Thảo nhưng đã được chuyển nhượng cho người khác (vào tháng 5/2019). Thảo lên mạng xã hội Facebook thuê một người (không rõ lai lịch) làm giả giấy chứng nhận quyền sử dụng đất số BI 161104. Để tạo lòng tin với vợ chồng chị Lợi, Thảo và Đức đã đến văn phòng công chứng Hồng Lam - Hà Tĩnh làm hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất đối với thửa đất nói trên cho chị Nguyễn Thị Lợi và anh Nguyễn Tài Hòa (chồng của chị Lợi), trong bản hợp đồng đều có chữ ký, điểm chỉ của Đặng Thị Thảo và Nguyễn Kim Đức (hợp đồng có đóng dấu treo của Văn phòng công chứng, chưa được chứng thực vì chưa có chữ ký của người mua).

Khoảng tháng 01/2020, Đặng Thị Thảo cầm giấy chứng nhận quyền sử dụng đất giả và hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất đến nhà giao cho chị Nguyễn Thị Lợi và nhận 200.000.000 đồng từ anh Nguyễn Tài Hòa. Hai bên thỏa thuận (bằng miệng) nếu trong 02 tháng vợ chồng Thảo không trả số tiền đã vay thì phải chuyển nhượng thửa đất nói trên cho vợ chồng chị Lợi. Sau khi lấy được số tiền 200.000.000 đồng của vợ chồng chị Lợi, Đặng Thị Thảo và Nguyễn Kim Đức đã sử dụng để trả nợ cho những người khác.

Sau nhiều lần đòi nợ nhưng không được Đặng Thị Thảo và Nguyễn Kim Đức trả số tiền đã vay, đến tháng 6/2020, chị Lợi yêu cầu Thảo và Đức làm thủ tục chuyển nhượng quyền sử dụng đất như đã thỏa thuận. Do chưa có tiền và sợ bị lộ việc sử dụng giấy chứng nhận quyền sử dụng đất giả nên vợ chồng Thảo tiếp tục xin khất nợ và xin hoãn việc đưa hồ sơ lên Văn phòng đăng ký quyền sử dụng đất để hoàn tất việc chuyển nhượng.

Đến ngày 17/8/2020, do Thảo và Đức không thực hiện việc trả tiền nên chị Nguyễn Thị Lợi đã đưa toàn bộ hồ sơ nói trên đến Văn phòng đăng ký đất đai tỉnh Hà Tĩnh chi nhánh Thạch Hà - Lộc Hà để làm thủ tục chuyển quyền sử dụng đất. Qua kiểm tra hồ sơ, cơ quan có thẩm quyền xác định thửa đất nói trên đã được vợ chồng Thảo chuyển nhượng cho người khác từ tháng 5/2019, còn giấy chứng nhận quyền sử dụng đất mà vợ chồng Thảo đưa cho chị Lợi là giả nên đã chuyển cho Cơ quan cảnh sát điều tra Công an huyện Thạch Hà, tỉnh Hà Tĩnh xử lý theo thẩm quyền.

Kết luận giám định số 153/PC09-KTHS ngày 11/9/2020 của Phòng Kỹ thuật hình sự Công an tỉnh Hà Tĩnh kết luận: Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và các tài sản khác gắn liền với đất số BI 161104, đứng tên ông Nguyễn Kim Đức, sinh năm 1987, CMND số 183605811 và bà Nguyễn Thị Thảo, sinh năm 1989, CMND số 183749635, đều có địa chỉ thường trú: thị trấn Thạch Hà, huyện Thạch Hà, tỉnh Hà Tĩnh (ký hiệu: A) là giả.

Bản án hình sự sơ thẩm số 49/2020/HSST ngày 30/11/2020 của Tòa án nhân dân huyện Thạch Hà, tỉnh Hà Tĩnh đã xét xử: Áp dụng khoản 1 Điều 341, điểm i, s khoản 1, khoản 2 Điều 51; Điều 58 Bộ luật hình sự (áp dụng thêm Điều 54, Điều 65 BLHS đối với Nguyễn Kim Đức). Xử phạt bị cáo Đặng Thị Thảo 06 tháng tù, xử phạt bị cáo Nguyễn Kim Đức 04 tháng tù cho hưởng án treo đều về tội Sử dụng tài liệu giả của cơ quan, tổ chức. Bản án còn quyết định về án phí và quyền kháng cáo theo quy định.

Xét thấy, mặc dù không có khả năng để trả nợ, không có tài sản để cầm cố nhưng Đặng Thị Thảo và Nguyễn Kim Đức đã thống nhất cùng nhau dùng thủ đoạn gian dối tạo lòng tin để chiếm đoạt số tiền 200.000.000 đồng của chị Nguyễn Thị Lợi và anh Nguyễn Tài Hòa. Lời khai của Đặng Thị Thảo, Nguyễn Kim Đức và chị Nguyễn Thị Lợi đều phù hợp với nhau, thể hiện: tại thời điểm vay tiền của chị Nguyễn Thị Lợi thì Đặng Thị Thảo và Nguyễn Kim Đức đã mất khả năng thanh toán các khoản nợ, việc vay 200.000.000 đồng của chị Lợi và anh Hòa là để trả các khoản nợ trước đó của vợ chồng Thảo. Để được vay số tiền này, Thảo và Đức đã đưa ra thông tin không đúng sự thật về mục đích vay tiền là để kinh doanh (theo lời khai của Thảo và chị Lợi thì nếu biết vay để trả nợ, chị Lợi sẽ không cho Thảo vay). Đồng thời, Thảo và Đức đã thuê người làm giả 01 giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (đối với thửa đất vợ chồng Thảo đã chuyển nhượng cho người khác vào tháng 5/2019) nhằm đáp ứng điều kiện phải có tài sản cầm cố khi cho vay của chị Lợi. Ngoài hành vi phạm tội đã bị xét xử thì hành vi Đặng Thị Thảo và Nguyễn Kim Đức dùng thủ đoạn gian dối để chiếm đoạt tài sản (200.000.000 đồng) của chị Nguyễn Thị Lợi, anh Nguyễn Tài Hòa đã cấu thành tội Lừa đảo chiếm đoạt tài sản quy định tại Điều 174 Bộ luật hình sự. Việc cấp sơ thẩm chỉ truy tố và xét xử đối với Đặng Thị Thảo và Nguyễn Kim Đức về tội Sử dụng tài liệu giả của cơ quan, tổ chức theo khoản 1 Điều 341 Bộ luật hình sự mà không xem xét trách nhiệm hình sự đối với Đặng Thị Thảo và Nguyễn Kim Đức về hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản là bỏ lọt hành vi phạm tội.

Do đó, Quyết định kháng nghị phúc thẩm số 01/QĐ-VKS-P7 ngày 29/12/2020 của VKSND tỉnh Hà Tĩnh đối với Bản án hình sự sơ thẩm số 49/2020/HSST ngày 30/11/2020 của Tòa án nhân dân huyện Thạch Hà, tỉnh Hà Tĩnh theo hướng hủy bản án sơ thẩm để điều tra, xét xử lại là có căn cứ, được Hội đồng xét xử cấp phúc thẩm chấp nhận./.

Quỳnh Lê