Đổi mới công tác tiếp công dân của VKSND các cấp là một nhiệm vụ trọng tâm công tác kiểm sát năm 2014

Công tác tiếp công dân là một trong những nhiệm vụ chính trị quan trọng, thường xuyên của các cơ quan Nhà nước nói chung và ngành Kiểm sát nói riêng. Thời gian qua, ngành Kiểm sát đã có nhiều cố gắng, nỗ lực trong việc thực hiện nhiệm vụ tiếp công dân, do đó, công tác này đã đạt được những thành tích nhất định. Tuy nhiên, bên cạnh những thành tích đạt được, công tác tiếp công dân của Ngành còn có nhiều tồn tại như:

+ Địa điểm tiếp công dân ở các địa phương, nhất là cấp tỉnh chưa được bố trí độc lập, còn đặt trong hoặc quá gần khu vực làm việc của cơ quan, có nơi còn phải tiếp công dân trong phòng làm việc của đơn vị khiếu tố; địa điểm tiếp công dân một số nơi chưa được trang thiết bị đầy đủ theo quy định.

+ Việc tiếp công dân của lãnh đạo VKSND các cấp còn hạn chế, chưa đáp ứng yêu cầu theo quy định về tiếp công dân theo Luật khiếu nại.

+ Một số cán bộ được phân công làm công tác tiếp công dân chuyên trách thuộc VKSND các cấp trình độ, năng lực chưa đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ; còn phải kiêm nhiệm nhiều công việc (nhất là ở cấp huyện); việc bố trí chưa ổn định, hợp lý.

- Về nội dung: Việc tiếp công dân của đơn vị khiếu tố chưa gắn được với thẩm quyền giải quyết khiếu nại, tố cáo và trách nhiệm kiểm sát việc giải quyết khiếu nại, tố cáo của Viện trưởng Viện kiểm sát. Cán bộ chuyên trách tiếp công dân thuộc đơn vị khiếu tố hầu như không nắm cụ thể được nội dung vụ việc khiếu nại, tố cáo và kết quả giải quyết để trả lời công dân; hoàn toàn bị động, phụ thuộc vào kết quả giải quyết của các đơn vị nghiệp vụ. Nhìn chung, công tác tiếp công dân chưa đảm bảo được việc giải quyết các yêu cầu của công dân theo tiêu chí “một cửa” của cải cách hành chính.

Nguyên nhân của tồn tại nêu trên có nhiều, nhưng tập trung chủ yếu ở những nguyên nhân cơ bản sau:

- Thứ nhất, việc lãnh đạo, chỉ đạo đối với công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo nói chung, trong đó có công tác tiếp công dân còn hạn chế, chưa sâu sát

- Thứ hai, việc quy định chức trách, nhiệm vụ giải quyết và kiểm sát việc giải quyết khiếu nại, tố cáo hiện nay chưa hợp lý. Cụ thể:

+ Đơn vị khiếu tố có nhiệm vụ tiếp công dân, giúp lãnh đạo Viện quản lý nhà nước về công tác giải quyết và kiểm sát việc giải quyết khiếu nại, tố cáo; trong khi đó theo Quyết định số 59/2006/QĐ-VKSTC-V7 ngày 6/2/2006 của Viện trưởng VKSND tối cao về việc ban hành Quy chế về công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo và kiểm sát việc giải quyết khiếu nại, tố cáo thuộc thẩm quyền của Viện kiểm sát (gọi tắt là Quy chế số 59) và Quyết định số 487/QĐ-VKSTC-V7 ngày 4/9/2008 của Viện trưởng VKSND tối cao về giao nhiệm vụ kiểm sát việc giải quyết khiếu nại, tố cáo về các hoạt động tư pháp của các cơ quan tư pháp (gọi tắt là Quyết định số 487) thì các nhiệm vụ giải quyết đơn và kiểm sát giải quyết đơn lại không giao cho đơn vị khiếu tố, mà được giao chủ yếu cho các đơn vị nghiệp vụ tương ứng với các lĩnh vực. Do đó, đơn vị khiếu tố không thể nắm kịp thời, cụ thể kết quả giải quyết đơn thuộc thẩm quyền và kết quả kiểm sát đơn thuộc trách nhiệm của VKS để trả lời, giải thích hoặc hướng dẫn cho công dân trong quá trình tiếp công dân; dẫn đến công dân bức xúc, khiếu kiện gay gắt, kéo dài.

+ Đơn vị khiếu tố là một đơn vị nghiệp vụ, có nhiệm vụ quản lý Nhà nước về công tác giải quyết và kiểm sát giải quyết đơn, nhưng nhiệm vụ trực tiếp giải quyết và kiểm sát giải quyết đơn lại giao cho các đơn vị nghiệp vụ là chưa thực sự phù hợp. Vì các đơn vị nghiệp vụ đang phải tập trung giải quyết các vụ án, vụ việc trong các lĩnh vực của hoạt động tư pháp với số lượng ngày càng tăng, tính chất ngày càng phức tạp; do đó, ít có điều kiện về thời gian, con người và nghiệp vụ cho công tác giải quyết và kiểm sát giải quyết đơn. Thực tế qua đợt kiểm tra về công tác khiếu tố năm 2013 tại các đơn vị nghiệp vụ thuộc VKSNDTC cho thấy, số lượng đơn thuộc thẩm quyền và trách nhiệm của các đơn vị nghiệp vụ không nhiều (71 đơn thuộc thẩm quyền và 60 đơn thuộc trách nhiệm trong 1 năm), nhưng kết quả giải quyết và kiểm sát rất hạn chế; đối với đơn thuộc thẩm quyền, chỉ giải quyết được 22/71 đơn (đạt 31%), trong đó chỉ có 3/22 đơn được giải quyết cơ bản đảm bảo đúng quy định (đạt 14%); đối với đơn thuộc trách nhiệm kiểm sát thì chưa có đơn vị nào áp dụng các biện pháp kiểm sát theo quy định, do đó hoàn toàn không nắm được kết quả cũng như vi phạm của các cơ quan tư pháp trong giải quyết đơn (chưa đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ của Quyết định số 487, và nhất là theo Nghị quyết 37/2012/QH13 của Quốc hội). Qua theo dõi công tác khiếu tố ở các VKS địa phương cũng cho thấy, việc thực hiện công tác giải quyết và kiểm sát giải quyết đơn của các đơn vị nghiệp vụ còn nhiều hạn chế

Việc giao nhiệm vụ giải quyết khiếu nại, tố cáo liên quan đến các vụ án, vụ việc do chính các đơn vị nghiệp vụ đang thụ lý sẽ ảnh hưởng đến tính khách quan của việc giải quyết. Hoặc đối với các đơn vị kiểm sát điều tra, việc giao nhiệm vụ kiểm sát giải quyết khiếu nại, tố cáo đối với CQĐT liên quan đến các vụ án, vụ việc do các đơn vị đang kiểm sát điều tra, kiểm sát giải quyết tin báo cũng sẽ khó khăn khi chính mình đã có quan điểm thống nhất với CQĐT.

Từ những tồn tại và nguyên nhân nêu trên, xét trong điều kiện cải cách tư pháp yêu cầu các cơ quan tư pháp phải nâng cao chất lượng, hiệu quả trong tổ chức bộ máy và hoạt động; hơn nữa, xét trong điều kiện cải cách hành chính và cải cách chế độ công vụ, công chức đặt ra yêu cầu đổi mới công tác tiếp công dân và trả lời đơn là một khâu đột phá, trong đó đề ra việc các cơ quan Nhà nước phải đơn giản hóa thủ tục hành chính, giải quyết các yêu cầu của công dân theo cơ chế “một cửa”; ngoài ra, theo tinh thần của Luật tiếp công dân vừa được Quốc hội thông qua, thấy rằng, việc đổi mới công tác tiếp công dân trong ngành Kiểm sát là một yêu cầu khách quan và cấp bách.

Trước yêu cầu nêu trên, chúng tôi xin đề xuất lãnh đạo Viện chỉ đạo xây dựng Đề án đổi mới công tác tiếp công dân trong ngành Kiểm sát, coi đây là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của công tác kiểm sát năm 2014, kết quả Đề án phải được triển khai thực hiện ngay để đáp ứng yêu cầu của công tác này. Việc xây dựng Đề án theo một số định hướng sau đây:

- Thứ nhất, về thể chế: nghiên cứu các quy định mới của pháp luật để sửa đổi, bổ sung các văn bản của Ngành về công tác tiếp công dân, trong đó xây dựng các quy định thống nhất về địa điểm tiếp công dân, chế độ tiếp công dân, nội quy phòng tiếp công dân, mô hình và trang thiết bị, trang trí của phòng tiếp công dân…

- Thứ hai, về cơ cấu bộ máy, tổ chức cán bộ và phân công nhiệm vụ:

+ Tiếp tục duy trì Phòng tiếp công dân (chuyên trách) thuộc Vụ Khiếu tố ở VKSNDTC; bộ phận tiếp công dân (chuyên trách) thuộc Phòng Khiếu tố của VKSND cấp tỉnh; bộ phận tiếp công dân chuyên trách ở VKSND cấp huyện

+ Sửa đổi Quy chế số 59, Quyết định số 487 và các Quy chế về tổ chức, hoạt động của đơn vị khiếu tố và các đơn vị nghiệp vụ theo hướng chuyển nhiệm vụ giải quyết đơn và kiểm sát giải quyết đơn từ các đơn vị nghiệp vụ giao cho đơn vị khiếu tố; đơn vị khiếu tố sẽ giữ vai trò chính trong hoạt động giải quyết và kiểm sát việc giải quyết đơn (đồng thời cũng là đơn vị quản lý nhà nước đối với các hoạt động này); các đơn vị nghiệp vụ có nhiệm vụ phối hợp với đơn vị khiếu tố trong hoạt động giải quyết và kiểm sát giải quyết đơn (việc phối hợp này cần có quy định cụ thể)

+ Kiện toàn đội ngũ cán bộ làm công tác khiếu tố nói chung và tiếp công dân theo hướng ổn định, chuyên trách, chuyên sâu, tăng cường về biên chế và công tác đào tạo.

- Thứ ba, về cơ sở vật chất: Đầu tư xây dựng trụ sở tiếp công dân riêng biệt, thuận lợi cho công dân đến khiếu nại, tố cáo…và không ảnh hưởng đến hoạt động bình thường của các đơn vị khác trong cơ quan; phòng tiếp công dân được trang thiết bị đầy đủ, khang trang, sạch, đẹp; chế độ đãi ngộ đặc thù cho cán bộ chuyên trách làm công tác tiếp công dân, xử lý đơn cần được vận dụng để mở rộng hơn nữa.

Nguồn : http://vksndtc.gov.vn