Theo hồ sơ vụ án và bản án sơ thẩm thì vụ án có nội dung như sau:

Khoảng 19 giờ ngày 02/12/2014, Trần Nhân Hải, Trần Quý Hoàng, Nguyễn Đăng Tân và Võ Văn Thông cùng nhau lấy trộm của Trường Trung học cơ sở xã  M 01 máy chiếu nhãn hiệu HPEC-3LCD rồi đưa về nhà Hoàng cất dấu, ngày hôm sau liên hệ bán cho Trần Văn Tùng với giá 1.000.000 đồng. Quá trình điều tra Trần Nhân Hải khai nhận: từ tháng 12/2014 đến tháng 6/2015, Trần Nhân Hải đã 02 lần lấy trộm điện thoại di động, trong đó một lần thực hiện hành vi phạm tội cùng đồng bọn, 01 lần Hải một mình lấy điện thoại  Iphone 5S của chị Trần Thị Trà, trị giá 5.500.000 đồng.

Theo kết luận của Hội đồng định giá tài sản thì tổng giá trị tài sản mà Trần Nhân Hải và đồng bọn đã chiếm đoạt là 43.713.000 đồng.

Với hành vi phạm tội như trên, Viện kiểm sát nhân dân huyện C đã truy tố Trần Nhân Hải về tội Trộm cắp tài sản, quy định tại khoản 1 điều 138 BLHS.

Tại Bản án hình sự sơ thẩm số 28/2015/HSST ngày 30/9/2015 Tòa án nhân dân huyện C đã áp dụng khoản 1 Điều 138; điểm o, p khoản 1 Điều 46; điểm g, i khoản 1 Điều 48 BLHS xử phạt Trần Nhân Hải 28 tháng tù về tội Trộm cắp tài sản.

Ngày 12/10/2015, bị cáo Trần Nhân Hải và người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan (ông Trần Nhân Hậu là bố của bị cáo Hải) kháng cáo toàn bộ bản án hình sự sơ thẩm, đề nghị hủy bản án sơ thẩm, giám định pháp y tâm thần đối với Trần Nhân Hải để xác định năng lực trách nhiệm hình sự của bị cáo.

Tại phiên tòa hình sự phúc thẩm, trên cơ sở đề nghị của đại diện Viện kiểm sát, xét thấy việc điều tra ở cấp sơ thẩm không đầy đủ mà cấp phúc thẩm không thể bổ sung được, Tòa án nhân dân tỉnh Hà Tĩnh đã quyết định hủy Bản án hình sự sơ thẩm số 28/2015/HSST ngày 30/9/2015 của Tòa án nhân dân huyện C để điều tra lại.

Vấn đề cần rút kinh nghiệm:

Tại hồ sơ vụ án đã có các tài liệu xác minh bị cáo Trần Trần Nhân Hải có nhược điểm về thể chất như: Giấy xác nhận khuyết tật (số 18487 ngày 12/10/2013 của UBND xã M) xác nhận Trần Nhân Hải có Mức độ khuyết tật nặng; Quyết định trợ cấp bảo trợ xã hội tại cộng đồng (số 47/QĐ-UBND ngày 10/01/2013 của UBND huyện C) phản ánh Trần Nhân Hải thuộc đối tượng tàn tật , được hưởng trợ cấp 180.000 đồng/tháng ; trạm y tế xã M xác nhận: Trần Nhân Hải bị thương tật và thiểu năng trí tuệ.

Trong giai đoạn điều tra, ông Trần Nhân Hậu (bố bị cáo Hải) có đơn trình bày ghi rõ: Trần Nhân Hải sinh ra không bình thường, lúc 8 tuổi bị tai nạn phải cắt bỏ thận trái, đầu bị rách nhiều chỗ và từ đó đến nay không được ổn định (đơn được Ủy ban nhân dân xã M xác nhận có nội dung đúng như trình bày).

Tại phiên tòa phúc thẩm ngày 11/01/2016, luật sư bào chữa cho bị cáo Trần Nhân Hải đã cung cấp tài liệu (Quyết định về việc chi trả chế độ trợ cấp bảo trợ xã hội số 2352 /QĐ-UBND ngày 31/12/2013 của UBND huyện Can Lộc) thể hiện Hải bị dạng khuyết tật trí tuệ , mức độ khuyết tật nặng , là đối tượng được hưởng trợ cấp bảo trợ xã hội .

Như vậy, trong quá trình điều tra đã có các tài liệu thể hiện bị cáo Trần Nhân Hải có nhược điểm về thể chất, do đó, việc trưng cầu cơ quan chuyên môn giám định pháp y về khả năng nhận thức hoặc khả năng điều khiển hành vi của Trần Nhân Hải là cần thiết. Nhưng các cơ quan tiến hành tố tụng cấp sơ thẩm không trưng cầu giám định pháp y đối với Trần Nhân Hải, để làm căn cứ xác định trách nhiệm hình sự là ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyền và lợi ích hợp pháp của bị cáo Trần Nhân Hải.

Viện KSND tỉnh thông báo rút kinh nghiệm nhằm nâng cao chất lượng thực hành quyền công tố, kiểm sát điều tra và kiểm sát xét xử các vụ án hình sự của các đơn vị trong thời gian tới./.

Thanh Hoa -  Phòng 7