Theo quy định tại khoản 1 Điều 293 BLTTHS năm 2015 về sự có mặt của người làm chứng thì: “Nếu người làm chứng vắng mặt nhưng trước đó đã có lời khai ở Cơ quan điều tra thì Chủ tọa phiên tòa công bố những lời khai đó” . Tuy nhiên tại khoản 1, 2 Điều 308 BLTTHS năm 2015 quy định về thẩm quyền không công bố và thẩm quyền công bố lời khai trong giai đoạn điều tra, truy tố như sau: “1. Nếu người được xét hỏi có mặt tại phiên tòa thì HĐXX, Kiểm sát viên không được công bố lời khai của họ trong giai đoạn điều tra, truy tố”. Theo đó điểm d khoản 2 điều 308 quy định nếu người được xét hỏi vắng mặt tại phiên tòa thì HĐXX, Kiểm sát viên sẽ được công bố lời khai của họ trong giai đoạn điều tra, truy tố tại phiên tòa. Đồng thời, thuật ngữ “ người được xét hỏi tại phiên tòa ” đã bao gồm cả người làm chứng.

Tuy nhiên, quy định tại khoản 1 Điều 293 BLTTHS, với quy định riêng về thủ tục tranh tụng tại khoản 1, 2 Điều 308 BLTTHS lại có sự phân biệt về người có thẩm quyền công bố lời khai là Thẩm phán chủ tọa phiên tòa với Hội đồng xét xử (có thể bao gồm: Thẩm phán chủ tọa phiên tòa, Thẩm phán, Hội thẩm nhân dân) và Kiểm sát viên là chưa hợp lý, dẫn đến gây khó khăn cho các Tòa án địa phương trong quá trình áp dụng.

Đề xuất, kiến nghị:

Theo tôi mặc dù quy định tại Điều 293 BLTTHS năm 2015 là quy định chung về thủ tục tố tụng tại phiên tòa nhưng tên và nội dung của điều luật quy định về sự có mặt của người làm chứng . Trong khi, quy định tại Điều 308 BLTTHS năm 2015 tuy ở phần thủ tục tranh tụng tại phiên tòa, nhưng tên và nội dung của điều luật quy định về việc công bố lời khai trong giai đoạn điều tra, truy tố. Vì vậy cần sửa đổi, bổ sung quy định tại khoản 1 Điều 293 BLTTHS năm 2015 theo hướng: “ Người làm chứng tham gia phiên tòa để làm sáng tỏ những tình tiết của vụ án. Nếu người làm chứng vắng mặt nhưng trước đó đã có lời khai ở Cơ quan điều tra thì tiến hành công bố những lời khai đó theo quy định tại Điều 308 của Bộ luật này…” chứ không cần quy định về thẩm quyền công bố lời khai ngay trong điều 293 như hiện nay. Việc sửa đổi, bổ sung quy định trên khắc phục được sự chồng chéo, tạo sự thống nhất giữa các điều luật.

NGUYỄN NGỌC BÍNH