Qua công tác kiểm tra bản án hình sự sơ thẩm, Phòng thực hành quyền công tố và kiểm sát xét xử phúc thẩm hình sự (Phòng 7) của Viện KSND tỉnh Hà Tĩnh đã phát hiện bản án số 23/2016/HSST ngày 31/10/2016 của Toà án nhân dân huyện Can Lộc, tỉnh Hà Tĩnh có vi phạm nghiêm trọng về thủ tục tố tụng và trong việc áp dụng pháp luật hình sự. Phòng 7 đã tham mưu lãnh đạo Viện KSND tỉnh ban hành kháng nghị đề nghị Toà án nhân dân tỉnh Hà Tĩnh đưa vụ án ra xét xử theo thủ tục phúc thẩm, hủy toàn bộ bản án sơ thẩm nêu trên, cụ thể như sau:

Về nội dung vụ án: Khoảng 21 giờ ngày 30/3/2016, lợi dụng sự tin tưởng của anh Nguyễn Văn Cần (sinh năm 1998, trú tại xómTrung Hải, xã Thiên Lộc, huyện Can Lộc, tỉnh Hà Tĩnh) khi giao chiếc xe mô tô nhãn hiệu YAMAHA, loại Sirius, biển kiểm soát 37B1-156.91 (thuộc quyền sở hữu của anh Nguyễn Văn Cần) cho mình mượn, Võ Văn Phố (sinh ngày 06/12/1999) đã đưa chiếc xe nói trên đến hiệu cầm đồ Sơn Thành Đạt (ở  thị trấn Nghèn, huyện Can Lộc) cầm cố cho anh Đặng Đình Thành lấy số tiền 5.500.000 đồng. Khi cầm cố, Phố nói với anh Thành là “có người bạn nhờ cắm xe” và đưa cho anh Thành 01 giấy chứng nhận đăng kí xe mô tô mang tên Võ Hữu Thắng. Hai người thỏa thuận cầm cố xe 15 ngày, từ ngày 30/3/2016 đến ngày 15/4/2016. Sáng ngày 31/3/2016, Phố gọi điện thông báo với anh Cần về việc Phố đã cầm cố xe, anh Cần yêu cầu Phố chuộc lại xe nhưng Phố không thực hiện và bỏ trốn khỏi địa phương. Đến ngày 22/8/2016, Võ Văn Phố bị Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an huyện Can Lộc bắt theo Lệnh truy nã. Số tiền có được do cầm cố chiếc xe mô tô của anh Nguyễn Văn Cần, Phố đã tiêu xài cá nhân hết.

Theo kết luận định giá tài sản của Hội đồng định giá tài sản trong tố tụng hình sự của Ủy ban nhân dân huyện Can Lộc thì chiếc xe mô tô Võ Văn Phố chiếm đoạt của anh Nguyễn Văn Cần trị giá 6.600.000 đồng.

Về trách nhiệm dân sự: Người bị hại sau khi nhận lại tài sản không yêu cầu bị cáo phải bồi thường gì thêm.

Bản án hình sự sơ thẩm số 23/2016/HSST ngày 31/10/2016 của Toà án nhân dân huyện Can Lộc đã xét xử:

Tuyên bố bị cáo Võ Văn Phố phạm tội Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản.

Áp dụng khoản 1 Điều 140; điểm h, p khoản 1, khoản 2 Điều 46, Điều 60, 69, 74 Bộ luật hình sự xử phạt bị cáo Võ Văn Phố 06 tháng tù cho hưởng án treo về tội Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản. Thời gian thử thách 12 tháng tính từ ngày tuyên án sơ thẩm.

Về trách nhiệm dân sự: áp dụng Điều 42 BLHS, Điều 604, 605, 606 và 608 Bộ luật dân sự chấp nhận sự thỏa thuận của Võ Văn Phố, buộc bị cáo Phố phải hoàn trả cho anh Đặng Đình Thành số tiền 5.500.000đ mà anh Thành đưa cho bị cáo khi nhận cầm cố chiếc xe mô tô biển kiểm soát 37B1-156.91 của anh Nguyễn Văn Cần. Đã trả trước  2.000.000 đồng, còn phải thi hành 3.500.000 đồng.

Vợ chồng ông Võ Văn Quỳnh (bố mẹ Phố) có trách nhiệm thực hiện nghĩa vụ hoàn trả này thay cho Võ Văn Phố theo khoản 2 Điều 606 Bộ luật dân sự.

Ngoài ra, bản án còn tuyên về án phí và quyền kháng cáo.

Quá trình giải quyết vụ án này, Tòa án nhân dân huyện Can Lộc đã vi phạm nghiêm trọng về thủ tục tố tụng và áp dụng biện pháp tư pháp.

Về thủ tục tố tụng: Bị cáo Võ Văn Phố là người chưa thành niên nhưng Tòa án cấp sơ thẩm không thực hiện đầy đủ các quy định Bộ luật tố tụng hình sự về thủ tục tố tụng đối với người chưa thành niên quy định tại khoản 3 Điều 306 Bộ luật tố tụng hình sự và khoản 4 Điều 11 Thông tư liên tịch số 01 ngày 12/7/2011 của Viện kiểm sát nhân dân tối cao-Tòa án nhân dân tối cao-Bộ Công an-Bộ tư pháp-Bộ lao động thương binh và xã hội. Cụ thể: tại phiên tòa sơ thẩm vắng mặt người đại diện hợp pháp của bị cáo  - ông Võ Văn Quỳnh (bố của bị cáo). Tại hồ sơ vụ án không có tài liệu nào thể hiện việc Tòa án đã triệu tập ông Võ Văn Quỳnh hoặc ông Quỳnh cố ý vắng mặt mà không có lý do chính đáng. Việc Tòa án vẫn tiến hành xét xử vụ án là ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyền, lợi ích hợp pháp của bị cáo; đồng thời xử buộc vợ chồng ông Võ Văn Quỳnh (bố mẹ của bị cáo Phố) có trách nhiệm thực hiện nghĩa vụ hoàn trả thay cho Võ Văn Phố là ảnh hưởng đến quyền, lợi ích hợp pháp của người đại diện hợp pháp.

Về áp dụng các biện pháp tư pháp : Việc anh Đặng Đình Thành nhận cầm cố chiếc xe mô tô đang thuộc quyền sở hữu của anh Nguyễn Văn Cần từ bị cáo Phố là không tuân thủ các quy định của Bộ luật dân sự về cầm cố tài sản. Nhưng bản án hình sự sơ thẩm nói trên đã buộc bị cáo Phố và người đại diện hợp pháp của bị cáo phải hoàn trả số tiền 5.500.000 đồng cho anh Đặng Đình Thành mà không truy thu từ bị cáo để sung quỹ Nhà nước là trái với các quy định tại điểm b khoản 1 Điều 41 Bộ luật hình sự và điểm c khoản 2 Điều 76 Bộ luật tố tụng hình sự.

Mặt khác, tại phiên tòa sơ thẩm, người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan (anh Đặng Đình Thành) vắng mặt nhưng tại biên bản nghị án và bản án sơ thẩm, Tòa án vẫn quyết định chấp nhận sự thỏa thuận giữa bị cáo Phố và anh Thành là không phù hợp.

Với những vi phạm nêu trên, Viện KSND tỉnh Hà Tĩnh đã ban hành kháng nghị phúc thẩm số 01/QĐ-KNPT-VKS ngày 30/11/2016  đối với bản án hình sự sơ thẩm số 23/2016/HSST ngày 31/10/2016 của Toà án nhân dân huyện Can Lộc tỉnh Hà Tĩnh. Đề nghị Tòa án nhân dân tỉnh Hà Tĩnh đưa vụ án ra xét xử theo thủ tục phúc thẩm theo hướng hủy toàn bộ bản án sơ thẩm./.

Quỳnh Lê – Phòng 7