Sau phần tham luận của các đại biểu tại Hội trường là phần tổng hợp ý kiến tại 10 tổ về BLTTHS năm 2003 và Luật Tổ chức VKSND năm 2002 do đồng chí Hoàng Nghĩa Mai - Phó Viện trưởng thường trực VKSNDTC và đồng chí Lê Hữu Thể -  Phó Viện trưởng VKSNDTC.

Tổng hợp ý kiến thảo luận tại 10 tổ về tổng kết thực tiễn thi hành và đề xuất sửa đổi, bổ sung Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2003, đồng chí Hoàng Nghĩa Mai – Phó Viện trưởng thường trực VKSNDTC nhấn mạnh một số vấn đề các đại biểu đề nghị sau đây:

Đồng chí Hoàng Nghĩa Mai – Phó Viện trưởng thường trực VKSNDTC trình bày phần tổng hợp ý kiến thảo luận tại 10 tổ về tổng kết thực tiễn thi hành và đề xuất sửa đổi, bổ sung Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2003

1. Về vấn đề xác định mô hình tố tụng hình sự ở nước ta: Đa số các đại biểu khẳng định mô hình tố tụng thẩm vấn hiện nay và tiếp thu những hạt nhân hợp lý của mô hình tố tụng hình sự tranh tụng nhằm nâng cao chất lượng tại phiên tòa.

2. Về sửa đổi hệ thống các nguyên tắc cơ bản của tố tụng hình sự: Đa số các ý kiến đề nghị bổ sung nguyên tắc miễn tố, nên xem xét nguyên tắc này gắn với thực hành quyền công tố. Tuy nhiên có ý kiến cho rằng cơ quan điều tra cũng có thể có quyền miễn tố; Đa số các ý kiến cũng đề nghị làm rõ hơn nguyên tắc suy đoán vô tội, tuy nhiên cần có thiết chế tương ứng để không gây áp lực đối với cơ quan tiến hành tố tụng và người tiến hành tố tụng.

3. Về Cơ quan điều tra: Có rất nhiều ý kiến về thẩm quyền của Cơ quan điều tra Viện kiểm sát nhân dân tối cao. Các ý kiến tập trung đề nghị mở rộng phạm vi và thẩm quyền cơ quan điều tra Viện kiểm sát. Theo đó, cơ quan điều tra không chỉ có ở VKSNDTC, mà còn được tổ chức ở VKSND cấp tỉnh. Nhưng các ý kiến cũng nhất trí rằng hiện nay đã có đại diện cơ quan điều tra đặt tại Miền Trung, Miền Nam, nếu cần thiết thì có thể đặt thêm đại diện ở một số khu vực nữa mà không nhất thiết phải thành lập cơ quan điều tra ở Viện kiểm sát nhân dân cấp tỉnh. Ngoài ra, đa số các ý kiến cũng đề nghị cần mở rộng thẩm quyền điều tra của cơ quan điều tra VKSNDTC đối với vụ án về tham nhũng và những vụ án khác nếu Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao xét thấy cần thiết.

Nhiều ý kiến cũng nhất trí mở rộng diện các cơ quan khác được tiến hành một số hoạt động điều tra là Thuế, quản lý thị trường được tiến hành một số hoạt động điều tra; xem xét thẩm quyền điều tra trong Công an nhân dân để giảm thiểu các vụ án do cơ quan điều tra Bộ Công an trực tiếp điều tra.

4. Về Viện kiểm sát: Đa số ý kiến thống nhất với phương án cần tiếp tục quy định Viện kiểm sát phê chuẩn các lệnh, quyết định của Cơ quan điều tra như hiện nay và cần có thiết chế để Viện kiểm sát thực hiện tốt chức năng của mình như tăng thời hạn xét phê chuẩn… Một số ý kiến đề nghị sửa theo hướng Viện kiểm sát trực tiếp ra các quyết định tố tụng và cơ quan điều tra chỉ có quyền đề nghị. Cũng có ý kiến cho rằng cơ quan điều tra chủ động trong việc ra các quyết định tố tụng và tự chịu trách nhiệm. Nếu Viện kiểm sát phát hiện quyết định tố tụng của Cơ quan điều tra không có căn cứ, trái pháp luật thì Viện kiểm sát hủy bỏ.

Về vấn đề tiếp nhận tố giác, tin báo về tội phạm: Đa số ý kiến đề nghị Viện kiểm sát là trung tâm đầu mối tiếp nhận tố giác, tin báo về tội phạm. VKS có quyền xác minh tố giác, tin báo về tội phạm, nếu đủ căn cứ VKS trực tiếp khởi tố vụ án.

Có một ý kiến mới là cần thiết phải có sự có mặt của VKS khi tuyển chọn Điều tra viên hoặc bổ nhiệm Điều tra viên.

5. Về Tòa án: Đa số các ý kiến đề nghị Tòa án chỉ thực hiện chức năng xét xử, vì vậy Tòa án không được khởi tố vụ án

Một số ý kiến đề nghị Tòa án vẫn nên có chức năng chứng minh tội phạm; về giới hạn xét xử thì chỉ xét xử trong phạm vi Viện kiểm sát truy tố. Tuy nhiên các ý kiến cũng đề nghị làm rõ hơn về trình tự, thủ tục tại phiên tòa để xác định rõ hơn chức năng buộc tội và khẳng định rõ chức năng này thuộc về VKS và KSV, đồng thời có những thiết chế để đảm bảo tranh tụng thật sự bình đẳng, dân chủ, khắc phục tình trạng lệ thuộc, thụ động của KSV tại phiên tòa.

6. Về phân định thẩm quyền của Thủ trưởng các cơ quan tiến hành tố tụng và tăng quyền, trách nhiệm cho Kiểm sát viên, Điều tra viên: Đa số các ý kiến đồng tình tăng quyền hạn cho Kiếm sát viên, Điều tra viên và yêu cầu phân định rành mạch thẩm quyền quản lý hành chính với thẩm quyền tố tụng. Các ý kiến cũng cho rằng nếu chuyển cấp Vụ thuộc VKSNSTC thành các Viện, thì cấp phòng ở VKSND cấp tỉnh cũng quy định để đảm bảo tương ứng.

7. Về thi hành án: Nhiều ý kiến vẫn cho rằng vẫn cần xác định thi hành án là một giai đoạn của tố tụng hình sự, như vậy mới khẳng định được vai trò kiểm sát hoạt động tư pháp.

8. Về biện pháp ngăn chặn: Các ý kiến đề nghị quy định thế nào cho cụ thể để đảm bảo tính thực tế. Ngoài ra nhiều ý kiến cũng đề nghị quy định làm sao đó để đảm bảo tính khả thi trong thực tiễn như đặt tiền, bảo lĩnh, thời hạn cấm đi khỏi nơi cư trú và cần có chế tài xử lý vi phạm.

9. Về thời hạn tố tụng: Hầu hết các ý kiến đề nghị cần phải kiểm tra một cách toàn diện, tổng thể để đảm bảo tính hợp lý và tính khả thi của các thời hạn, đặc biệt là thời hạn giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, các thời hạn tống đạt các lệnh của cơ quan tố tụng phù hợp với đặc điểm về kinh tế, dân cư, tình hình tự nhiên, địa lý nước ta và đảm bảo tính khả thi, đồng thời cũng có những quy định để hoạt động tố tụng không bị trói buộc bởi thời hạn, đặc biệt là thời hạn kiểm sát tin báo, tố giác về tội phạm.

Có ý kiến đề nghị xem xét lại vấn đề trả hồ sơ để điều tra bổ sung giữa các cơ quan tiến hành tố tụng để tránh việc lạm dụng thời hạn.

10. Về một số thủ tục tố tụng khác.

- Thủ tục rút gọn: Đề nghị quy định đảm bảo tính khả thi hơn, xem như là quy định bắt buộc phải thực hiện

- Tình trạng tội phạm ngày càng trẻ, vị thành niên phạm tội ngày càng nghiêm trọng, tính chất, hậu quả cho xã hội lớn, tội phạm vị thành niên có tổ chức cũng là vấn đề cần đưa ra nghiên cứu để vừa đảm bảo tính dân chủ, tính nhân đạo, phù hợp với công ước quốc tế, nhưng đồng thời xử lý được vấn đề này. 

Sau phần trình bày của đồng chí Hoàng Nghĩa Mai, Phó Viện trưởng thường trực VKSNDTC là phần trình bày báo cáo tổng hợp ý kiến thảo luận tại 10 tổ về tổng kết thi hành Luật Tổ chức VKSND của đồng chí Lê Hữu Thể - Phó Viện trưởng VKSNDTC, cụ thể như sau:

Đồng chí Lê Hữu Thể - Phó Viện trưởng VKSNDTC trình bày báo cáo tổng hợp ý kiến thảo luận tại 10 tổ về tổng kết thi hành Luật Tổ chức VKSND

I. Những vấn đề chung:

- Có trên 80 ý kiến phát biểu tại 10 Tổ về Luật tổ chức Viện kiểm sát nhân dân. Các ý kiến đều bám sát vào nội dung của dự thảo Báo cáo tổng kết và những vấn đề gợi ý thảo luận.

- Đa số ý kiến nhất trí với kết cấu, bố cục và nội dung của dự thảo BCTK. Đánh giá dự thảo Báo cáo tổng kết đã nêu được những kết quả nổi bật, những hạn chế, bất cập qua thực tiễn thi hành Luật và 02 Pháp lệnh;

- Các ý kiến đều đánh giá, việc thi hành Luật và 02 Pháp lệnh đã góp phần tích cực vào việc xây dựng và hoàn thiện bộ máy nhà nước pháp quyền Việt Nam XHCN; vào việc nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của VKSND trong công tác thực hành quyền công tố và kiểm sát các hoạt động tư pháp; đóng góp vào việc bảo vệ Đảng, bảo vệ Nhà nước và bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của công dân.

II. VỀ NHỮNG NỘI DUNG TỔNG KẾT VÀ ĐỀ XUẤT, KIẾN NGHỊ SỬA ĐỔI LUẬT TỔ CHỨC VKSND NĂM 2002

1. Về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của Viện kiểm sát nhân dân

Nội dung phát biểu tập trung vào các vấn đề sau:

1.1. Về các chức năng, nhiệm vụ của Viện kiểm sát

- Hội nghị khẳng định, theo các chủ trương cải cách tư pháp của Đảng, Luật tổ chức Viện kiểm sát nhân dân (sửa đổi) cần tiếp tục quy định Viện kiểm sát có 02 chức năng: thực hành quyền công tố và kiểm sát các hoạt động tư pháp - đây là một chủ trương đúng đắn và phù hợp với thực tiễn; 02 chức năng này của Viện kiểm sát nhân dân có mối quan hệ rất chặt chẽ với nhau. Chức năng kiểm sát hoạt động tư pháp thể hiện rõ vai trò của Viện kiểm sát với tư cách là một cơ quan có nhiệm vụ “kiểm soát việc thực hiện quyền lực tư pháp”, góp phần bảo đảm hoạt động tư pháp của các cơ quan tư pháp được tiến hành đúng pháp luật. 

- Đa số ý kiến đề nghị, cần quy định rõ hơn phạm vi, đối tượng, nội dung, phương thức thực hiện chức năng thực hành quyền công tố và chức năng kiểm sát các hoạt động tư pháp, đặc biệt trong lĩnh vực hình sự để thể hóa chủ trương “tăng cường trách nhiệm công tố trong hoạt động điều tra” và “nâng cao chất lượng tranh tụng tại phiên tòa”.

- Nhiều ý kiến đồng tình với hướng đề xuất bổ sung quy định “Viện kiểm sát nhân dân thực hiện các nhiệm vụ khác theo quy định của pháp luật”;

- Nhiều ý kiến đề nghị quy định rõ ràng, cụ thể hơn một số nhiệm vụ, quyền hạn khác của Viện kiểm sát như: thống kê tội phạm, điều tra tội phạm, giải quyết khiếu nại, tố cáo thuộc thẩm quyền; kiểm sát việc giải quyết khiếu nại, tố cáo về hoạt động tư pháp của các cơ quan tư pháp; đào tạo cán bộ (những nhiệm vụ này hiện nay đã được quy định trong Luật tổ chức Viện kiểm sát nhân dân năm 2002 nhưng chưa quy định nội dung cụ thể). Cần đặc biệt chú trọng nhiệm vụ đào tạo cán bộ của Viện kiểm sát nhân dân, công tác đào tạo cán bộ phải gắn liền với công tác tuyển dụng, quản lý và sử dụng cán bộ nhằm tạo sự chủ động cho Viện kiểm sát trong công tác tổ chức, cán bộ, sớm khắc phục tình trạng thiếu hụt cán bộ hiện nay.

- Nhiều ý kiến đề nghị bổ sung một số nhiệm vụ, quyền hạn hiện đã được quy định trong các đạo luật khác nhưng chưa được quy định trong Luật tổ chức Viện kiểm sát nhân dân như: nhiệm vụ tương trợ tư pháp về hình sự, trách nhiệm bồi thường thiệt hại trong hoạt động tố tụng hình sự.

- Nhiều ý kiến đề nghị sửa đổi, bổ sung một số nội dung quy định về nhiệm vụ, quyền hạn của Viện kiểm sát trong Luật tổ chức Viện kiểm sát nhân dân năm 2002 nhưng chưa thống nhất, đồng bộ với các luật về tố tụng tư pháp (tố tụng dân sự, tố tụng hành chính...), ví dụ: trách nhiệm khởi tố vụ án dân sự, vụ án hành chính; trách nhiệm thu thập chứng cứ trong tố tụng dân sự, tố tụng hành chính…

- Đề nghị bổ sung, quy định một số nhiệm vụ, quyền hạn khác hiện chưa quy định trong Luật Tổ chức VKSND như: hoạt động điều tra vụ án hình sự; nghiên cứu khoa học, nghiên cứu tội phạm học…

- Nhiều ý kiến đề nghị bổ sung quy định chức năng kiểm sát chung như Luật tổ chức Viện kiểm sát nhân dân năm 1992 hoặc kiểm sát việc ban hành văn bản quy phạm pháp luật và kiểm sát việc xử lý vi phạm hành chính. Tuy nhiên, cũng có ý kiến băn khoăn, nếu chỉ quy định Viện kiểm sát thực hiện chức năng kiểm sát việc ban hành văn bản quy phạm pháp luật và kiểm sát việc xử phạt vi phạm hành chính mà không quy định kiểm sát hành vi thì sẽ không thể thực hiện tốt nhiệm vụ kiểm sát văn bản và kiểm sát việc xử lý vi phạm hành chính.

- Có ý kiến đề nghị, chỉ cần quy định “Viện kiểm sát nhân dân thực hiện chức năng kiểm sát việc tuân theo pháp luật” như Luật tổ chức Viện kiểm sát nhân dân năm 1992 (phương án 1) hoặc quy định cụ thể Viện kiểm sát nhân dân có chức năng thực hành quyền công tố, kiểm sát hoạt động tư pháp, hoạt động bổ trợ tư pháp và chức năng điều tra tội phạm (phương án 2).

- Có ý kiến đề nghị bổ sung quy định Viện kiểm sát có nhiệm vụ đấu tranh chống tham nhũng.

1.2. Về cách thức thể hiện các chức năng, nhiệm vụ của Viện kiểm sát nhân dân trong Luật tổ chức Viện kiểm sát nhân dân (sửa đổi)

Đa số ý kiến cho rằng, Luật tổ chức Viện kiểm sát nhân dân (sửa đổi) cần quy định rõ ràng, cụ thể về nội dung của mỗi chức năng, nhiệm vụ của Viện kiểm sát để làm cơ sở cho việc cụ thể hóa các chức năng, nhiệm vụ này trong các luật về tố tụng tư pháp (Bộ luật tố tụng hình sự, Bộ luật tố tụng dân sự, Luật tố tụng hành chính…); mặt khác, các quy định về chức năng, nhiệm vụ của Viện kiểm sát nhân dân trong Luật tổ chức Viện kiểm sát nhân dân cần bảo đảm sự thống nhất, đồng bộ với quy định của các luật tố tụng, khắc phục tình trạng thiếu thống nhất hiện nay.

2. Về nguyên tắc tổ chức và hoạt động của Viện kiểm sát nhân dân

Nội dung phát biểu tập trung vào các vấn đề sau đây:

- Đa số ý kiến cho rằng, cần tiếp tục ghi nhận nguyên tắc tập trung thống nhất lãnh đạo trong ngành như Điều 8 Luật tổ chức Viện kiểm sát nhân dân năm 2002. Thực hiện nguyên tắc này đã tạo điều kiện cho cả hệ thống Viện kiểm sát hoạt động thống nhất, vận hành trôi chảy, sử dụng đúng và đủ các quyền năng pháp lý do luật định, nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác. Trong thực tiễn, nguyên tắc tập trung, thống nhất lãnh đạo trong Ngành không có gì mâu thuẫn với việc bảo đảm sự độc lập và phát huy được tính chủ động, tự chịu trách nhiệm của Kiểm sát viên. Tuy nhiên, cũng cần nghiên cứu bổ sung các quy định để tăng thẩm quyền cho Kiểm sát viên, nhằm bảo đảm sự độc lập và phát huy được tính chủ động, tự chịu trách nhiệm của Kiểm sát viên theo tinh thần cải cách tư pháp.

- Nhiều ý kiến đề nghị tiếp tục quy định Ủy ban kiểm sát có vai trò quyết định những vấn đề quan trọng, nhưng cần xác định rõ Ủy ban kiểm sát hoạt động như thế nào để không mâu thuẫn với nguyên tắc tập trung thống nhất lãnh đạo trong Ngành. Mặt khác, cần xác định rõ phạm vi những vấn đề thuộc thẩm quyền quyết định của Ủy ban kiểm sát để tránh sự mâu thuẫn với quy định của Bộ luật tố tụng hình sự, Bộ luật tố tụng dân sự, Luật tố tụng hành chính (trong các đạo luật này đã quy định rõ những vấn đề chỉ có Viện trưởng mới có thẩm quyền quyết định).

- Có một vài ý kiến đề nghị quy định Ủy ban kiểm sát chỉ là cơ quan tư vấn, tham mưu giúp Viện trưởng.

- Nhiều ý kiến đề nghị, Luật tổ chức Viện kiểm sát nhân dân (sửa đổi) cần khẳng định nguyên tắc độc lập của Viện kiểm sát với các cơ quan nhà nước khác; cần có cơ chế bảo đảm hạn chế sự can thiệp của cấp ủy và các cơ quan nhà nước khác vào hoạt động của Viện kiểm sát.

3. Về tổ chức bộ máy của Viện kiểm sát nhân dân

Nội dung phát biểu tập trung vào các vấn đề sau đây:

3.1. Về tổ chức hệ thống Viện kiểm sát

- Đa số ý kiến cho rằng, việc tổ chức hệ thống Viện kiểm sát 04 cấp là nhằm thể chế hóa chủ trương cải cách tư pháp của Đảng. Tuy nhiên, nếu tổ chức Viện kiểm sát thành 4 cấp thì cần xác định rõ vị trí pháp lý của Viện kiểm sát nhân dân cấp cao, mối quan hệ giữa Viện kiểm sát nhân dân cấp cao với Viện kiểm sát nhân dân cấp tỉnh và Viện kiểm sát nhân dân cấp khu vực - đây là vấn đề khó, phức tạp của cải cách tư pháp.

- Có ý kiến cho rằng, Viện kiểm sát nhân dân cấp cao không thể là “cấp trên” của Viện kiểm sát nhân dân cấp tỉnh vì chỉ thực hiện thẩm quyền chỉ đạo về hoạt động tố tụng, không quản lý toàn diện đối với Viện kiểm sát cấp tỉnh.

- Một số ý kiến đề nghị làm rõ, nếu xác định Viện kiểm sát cấp cao là cấp chỉ đạo nghiệp vụ đối với Viện kiểm sát nhân dân cấp tỉnh, Viện kiểm sát nhân dân khu vực thì trách nhiệm của các vụ nghiệp vụ Viện kiểm sát nhân dân tối cao là gì? Kiểm sát viên Viện kiểm sát cấp tỉnh, cấp khu vực có trách nhiệm báo cáo như thế nào?

- Có nhiều ý kiến cho rằng, việc tổ chức Viện kiểm sát theo khu vực cần bảo đảm thực hiện chủ trương “tăng cường trách nhiệm công tố trong hoạt động điều tra, gắn công tố với hoạt động điều tra”; theo đó, cần quy định mỗi Viện kiểm sát cấp huyện là một Viện kiểm sát nhân dân khu vực.

- Có ý kiến cho rằng, tổ chức VKSND khu vực là rất khó khăn, không phù hợp, không bảo đảm gắn công tố với điều tra; gây tốn kém, lãng phí; mặt khác, sẽ khó khăn trong việc bảo đảm sự lãnh đạo Đảng và sự giám sát của Hội đồng nhân dân.

3.2. Về Ủy ban kiểm sát

- Nhiều ý kiến đề nghị thành lập Ủy ban kiểm sát ở 03 cấp: Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Viện kiểm sát cấp cao và Viện kiểm sát nhân dân cấp tỉnh; không thành lập Ủy ban kiểm sát ở Viện kiểm sát nhân dân khu vực.

- Nhiều ý kiến đề nghị, chỉ thành lập Ủy ban kiểm sát ở Viện kiểm sát nhân dân tối cao và Viện kiểm sát nhân dân cấp tỉnh; không thành lập Ủy ban kiểm sát ở Viện kiểm sát nhân dân cấp cao và Viện kiểm sát nhân dân khu vực, vì Viện kiểm sát cấp cao chỉ thực hiện thẩm quyền chỉ đạo, điều hành Viện kiểm sát cấp dưới về mặt hoạt động tố tụng; không cần thiết thành lập UBKS ở VKS khu vực vì biên chế VKS khu vực có thể không đảm bảo, tính chất nhiệm vụ của VKS khu vực không cần phải có UBKS mà Viện trưởng có thể quyết định ngay.

- Một số ý kiến đề nghị, đối với Viện kiểm sát nhân dân khu vực, nếu có cơ cấu tổ chức từ 03 phòng trở lên và có trên 50 cán bộ, Kiểm sát viên thì cũng nên thành lập Ủy ban kiểm sát.

- Có ý kiến đề nghị, thành lập Ủy ban kiểm sát ở cả 4 cấp Viện kiểm sát.

3.3. Về cơ cấu, bộ máy của Viện kiểm sát các cấp

- Về tổ chức các đơn vị ở VKSND tối cao, có ý kiến đề nghị tách Vụ 9 thành 2 đơn vị (Vụ Chính sách cán bộ và Vụ xây dựng lực lượng); đề nghị tách Vụ 11 thành 02 đơn vị (Vụ kế hoạch và Vụ Tài chính).

- Về tổ chức Viện kiểm sát nhân dân cấp tỉnh, có ý kiến đề nghị nên bỏ cấp “Phòng”, chuyển thành “Viện” như Viện kiểm sát nhân dân tối cao.

- Về cơ cấu tổ chức Viện kiểm sát nhân dân khu vực, có ý kiến đề nghị nếu Viện kiểm sát khu vực được thành lập từ 02 đơn vị Viện kiểm sát cấp huyện trở lên thì cần thành lập các phòng, cần thiết có thể thành lập Văn phòng ở VKSND khu vực.

3.4. Về cơ quan điều tra và thẩm quyền điều tra của Viện kiểm sát

- Hầu hết các ý kiến đề nghị, cần tiếp tục duy trì tổ chức cơ quan điều tra của Viện kiểm sát nhân dân vì việc giao cho Viện kiểm sát điều tra các tội xâm phạm hoạt động tư pháp là phù hợp, bảo đảm tính khách quan, đồng thời là công cụ bảo đảm cho Viện kiểm sát thực hiện tốt chức năng thực hành quyền công tố và kiểm sát các hoạt động tư pháp. Nghiên cứu mở rộng phạm vi thẩm quyền, tăng cường lực lượng và đổi mới tổ chức hệ thống cơ quan điều tra của Viện kiểm sát nhân dân để bảo đảm thực hiện tốt nhiệm vụ.

- Có ý kiến đề nghị nên đổi tên “Cơ quan điều tra Viện kiểm sát nhân dân tối cao” thành “Cơ quan điều tra Viện kiểm sát nhân dân”; đồng thời, thiết kế một Chương quy định cụ thể tổ chức bộ máy cơ quan điều tra và thẩm quyền điều tra của Viện kiểm sát.

4. Về các chức danh pháp lý của Viện kiểm sát và cơ cấu Kiểm sát viên ở mỗi cấp Viện kiểm sát

Nội dung phát biểu tập trung vào các vấn đề sau đây:

4.1. Về quy định các cán bộ, công chức Viện kiểm sát

Đa số ý kiến đề nghị bổ sung quy định rõ trong Luật tổ chức Viện kiểm sát nhân dân (sửa đổi) các chức danh Kiểm tra viên, trợ lý Kiểm sát viên, chuyên viên, viên chức ngành Kiểm sát… đồng thời, quy định rõ ràng nhiệm vụ, quyền hạn cụ thể của mỗi chức danh này.

4.2. Về ngạch Kiểm sát viên và cơ cấu kiểm sát viên ở mỗi cấp Viện kiểm sát

- Đa số ý kiến cho rằng, quy định mỗi cấp Viện kiểm sát có nhiều loại Kiểm sát viên như Pháp lệnh (sửa đổi) hiện nay là phù hợp; tuy nhiên, cần có cơ chế để bảo đảm thực hiện nghiêm túc quy định này (hiện nay vướng không thực hiện được vì không có Hội đồng tuyển chọn các ngạch Kiểm sát viên khác nhau ở cùng một cấp Viện kiểm sát); đồng thời, cần xác định cơ cấu Kiểm sát viên ở mỗi cấp Viện kiểm sát và nhiệm vụ của mỗi Kiểm sát viên tương ứng với ngạch Kiểm sát viên.

- Về lâu dài, nếu Viện kiểm sát được tổ chức thành 4 cấp thì cần nghiên cứu quy định 04 ngạch Kiểm sát viên là: Kiểm sát viên Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Kiểm sát viên cao cấp, Kiểm sát viên trung cấp, Kiểm sát viên sơ cấp, để phù hợp, đồng bộ với 4 cấp Viện kiểm sát.

- Có ý kiến đề nghị, các bậc Kiểm sát viên Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Kiểm sát viên trung cấp, Kiểm sát viên sơ cấp nên quy định bằng nhau (hiện nay, Kiểm sát viên Viện kiểm sát nhân dân tối cao có 06 bậc, Kiểm sát viên trung cấp có 06 bậc, Kiểm sát viên sơ cấp có 09 bậc)

4.3. Về nhiệm kỳ Kiểm sát viên

- Đa số ý kiến đề nghị nghiên cứu quy định bổ nhiệm kiểm sát viên một lần, không có thời hạn. Nếu Kiểm sát viên không hoàn thành nhiệm vụ thì sẽ miễn nhiệm hoặc cách chức, bố trí làm nhiệm vụ khác.

- Có ý kiến đề nghị tăng nhiệm kỳ của Kiểm sát viên thành 10 năm

4.4. Về điều kiện bổ nhiệm Kiểm sát viên, kiểm tra viên

Nhiều ý kiến đề nghị quy định giảm bớt điều kiện về thời gian công tác đối với Kiểm sát viên, kiểm tra viên; cụ thể là: đối với Kiểm sát viên nên quy định thời gian công tác giảm từ 4 năm thành 03 năm; kiểm tra viên giảm từ 03 năm thành 02 năm.

4.5. Về tuyển chọn, bổ nhiệm Kiểm sát viên

- Đa số ý kiến đề nghị bỏ Hội đồng tuyển chọn Kiểm sát viên ở Viện kiểm sát địa phương, nên quy định giao cho Ủy ban kiểm sát quyền tuyển chọn Kiểm sát viên;

- Một số ý kiến đề nghị, nếu vẫn có Hội đồng tuyển chọn thì nên bỏ thành phần là đại diện Hội Luật gia, thay bằng đại diện Ban Tổ chức thành ủy, tỉnh ủy hoặc Ủy ban kiểm tra tỉnh ủy, thành ủy.

- Có ý kiến đề nghị, Hội đồng tuyển chọn Kiểm sát viên Viện kiểm sát nhân dân tối cao có thẩm quyền tuyển chọn cả Kiểm sát viên sơ cấp và Kiểm sát viên trung cấp.

- Có ý kiến đề nghị quy định Viện trưởng Viện kiểm sát cấp tỉnh có thẩm quyền bổ nhiệm các chức danh quản lý ở Viện kiểm sát cấp huyện; bổ nhiệm Kiểm sát viên sơ cấp.

4.6. Về xử lý cán bộ, KSV vi phạm pháp luật

Có ý kiến đề nghị, cần quy định việc cách chức Kiểm sát viên vi phạm pháp luật trước khi xử lý vi phạm (ví dụ: cách chức Kiểm sát viên trước khi khởi tố bị can đối với Kiểm sát viên có hành vi phạm tội).

5. Về chế độ bảo đảm hoạt động của Viện kiểm sát

Nội dung phát biểu tập trung vào các vấn đề sau đây:

- Đề nghị quy định hệ thống thang bảng lương riêng áp dụng đối với ngành Kiểm sát do tính chất đặc thù của hoạt động thực hành quyền công tố và kiểm sát các hoạt động tư pháp. Hiện nay, chế độ tiền lương và các chế độ đãi ngộ đối với cán bộ, Kiểm sát viên chưa tương xứng với tính chất hoạt động nghề nghiệp của Kiểm sát viên, công chức ngành Kiểm sát.

- Cần quy định các chế độ đãi ngộ đặc thù đối với ngành Kiểm sát khi thực hiện các hoạt động như: tham gia kiểm sát việc khám nghiệm hiện trường, kiểm sát nhà tạm giữ, trại tạm giam, trại giam; kiểm sát việc cưỡng chế thi hành án…; đề nghị quy định chế độ phụ cấp Ngành (hiện nay mới chỉ có phụ cấp đối với chức danh Kiểm sát viên, Kiểm tra viên).

- Nghiên cứu sửa đổi các quy định về tài chính, kinh phí hoạt động của ngành Kiểm sát, bảo đảm để ngành kiểm sát thực sự độc lập, không lệ thuộc vào sự hỗ trợ kinh phí của chính quyền địa phương.

6. Về Khung kết cấu, bố cục của Luật tổ chức Viện kiểm sát nhân dân (sửa đổi)

Đa số ý kiến nhất trí việc kết cấu Luật tổ chức Viện kiểm sát nhân dân (sửa đổi) thành các phần, chương như dự thảo Báo cáo.