Buổi chiều ngày 06/12/2012 Hội nghị chia thành 10 tổ thảo luận chuyên sâu về các vấn đề  trọng tâm theo hướng dẫn của Ban tổ chức; các đồng chí Lãnh đạo VKSNDTC và một số đồng chí Ủy viên Ủy ban Kiểm sát VKSTC chỉ đạo thảo luận ở tổ. 

Phần đầu của phiên làm việc toàn thể tại hội trường trong buổi sáng 07/12/2012, Hội nghị đã nghe các tham luận của các đơn vị: VKSND TP. Hà Nội, VKSND tỉnh Lâm Đồng, VKSND TP. Hải Phòng, VKSND tỉnh Quảng Nam, VKSND tỉnh An Giang, VKSND tỉnh Nghệ An, Viện phúc thẩm 1 và Vụ Tổ chức cán bộ.

Phó Viện trưởng Thường trực VKSNDTC Hoàng Nghĩa Mai chủ trì thảo luận phiên toàn thể tại hội trường

Tham luận của đồng chí Nguyễn Quang Thành, Viện trưởng VKSND thành phố Hà Nội tập trung nội dung “Tăng cường trách nhiệm công tố trong hoạt động điều tra và thực hiện cơ chế công tố gắn với điều tra”, qua thực tiễn công tác kiểm sát của VKSND thành phố Hà Nội cho thấy những hạn chế, bất cập của quy định của pháp luật hiện hành, nhiều khó khăn trong hoạt động của VKSND cụ thể:

Thứ nhất, về kiểm sát tiếp nhận và xử lý tin báo tố giác tội phạm đang là vấn đề nhức nhối, 1 năm VKSND thành phố Hà Nội giải quyết khoảng 6.000 tin, trong đó thực tế số vụ án, bị can khởi tố nhiều hơn tin báo VKS nắm được. Từ đó có thể thấy khi CQĐT khởi tố chuyển sang thì mới biết còn nếu không chuyển thì VKS cũng không biết. Vì vậy cần sửa đổi như sau: Về thời hạn giải quyết tin báo tố giác cần kéo dài hơn để có điều kiện xác minh những tin báo, vụ việc phức tạp và đề nghị đảm bảo cở sở vật chất, con người; Thời hạn tạm giam khi hết thời hạn thì giải quyết như thế nào? thẩm quyền của VKS không rõ trong trường hợp này vì thời hạn gia hạn tạm giam lại do CQĐT đề nghị.

Đồng chí Nguyễn Quang Thành, Viện trưởng VKSND thành phố Hà Nội phát biểu

Thứ hai, về thẩm quyền xét xử trong trường hợp Tòa án nơi nhận cáo trạng nếu thấy không đúng thẩm quyền  thì chuyển cho Tòa án đúng thẩm quyền nhưng thực tế VKS không dùng bản cáo trạng của VKS địa phương trước mà có cáo trạng mới và nếu cần thì yêu cầu điều tra bổ sung, nhưng có nhiều địa phương không chấp nhận.

 Vấn đề di lý (chuyển án) giữa dân sự chuyển cơ quan tố tụng quân sự: Thực tế có nhiều vướng mắc vì việc phối hợp giữa VKS và CQĐT quân sự vì vậy đề nghị sửa đổi quy định rõ thẩm quyền.

Thứ ba, qua thực tiễn có một số vụ án VKS trực tiếp khởi tố và yêu cầu CQĐT điều tra nhưng khi điều tra thì CQĐT lại theo hướng gỡ tội vì vậy đề nghị bổ sung khi VKS khởi tố thì chuyển cho CQĐT của VKS để điều tra.

- Thông tư 05 năm 2005 giữa BCA-VKSTC-TATC về quan hệ giữa CQĐT - VKS và TA trong giải quyết án hình sự đến nay có nhiều điểm không còn phù hợp và có những vướng mắc cần được thay thế và bổ sung những thông tư mới cho phù hợp hơn.

Đồng chí Nguyễn Minh Đức, Vụ trưởng Vụ TCCB - VKSNDTC

Sau tham luận của VKSND thành phố Hà Nội là tham luận của đồng chí Nguyễn Minh Đức, Vụ trưởng Vụ TCCB VKSNDTC. Nội dung tham luận tập trung về kiến nghị sửa đổi, bổ sung các quy định về Kiểm sát viên đáp ứng yêu cầu cải cách tư pháp trong thời gian tới. Về quy định của KSV, đề nghị sửa KSV là người THQCT - KSHĐTP và thực hiện các nhiệm vụ khác theo quy định; về ngạch bậc bổ sung KSV cao cấp (để làm việc ở VKSND cấp cao); nhiệm kỳ của KSV thì kéo dài đến 10 năm hoặc không có nhiệm kỳ; về cơ chế tuyển chọn, cụ thể là hội đồng tuyển chọn đề nghị cho gọn hơn có thể quy định hội đồng chính là UBKS VKSTC; về chế độ chính sách thì quy định rõ hơn về lương, phụ cấp chức vụ và lãnh đạo... để đảm bảo các điều kiện cho KSV thực hiện tốt các nhiệm vụ được giao theo quy định của pháp luật.

Đồng chí Nguyễn Tiến Sơn, Viện trưởng VKSND tỉnh Lâm Đồng phát biểu

Tiếp theo là tham luận của đồng chí Nguyễn Tiến Sơn, Viện trưởng VKSND tỉnh Lâm Đồng, nội dung tập trung vào vấn đề đánh giá các quy định của pháp luật hiện hành về thẩm quyền, tổ chức bộ máy CQĐT VKSNDTC và các đề xuất sửa đổi, bổ sung. Cần phải xác định hoạt động điều tra là một trong những chức năng thực hành quyền công tố (đây là sức mạnh của Ngành để góp phần hạn chế các vi phạm, tiêu cực trong hoạt động tố tụng của các cơ quan tư pháp), trong Luật tổ chức VKSND hiện hành lại chưa quy định cụ thể về chức năng, nhiệm vụ cụ thể của CQĐT thuộc VKS vì vậy đề nghị sửa cụ thể vào trong luật và đề nghị đổi tên của luật là Luật Viện kiểm sát nhân dân thì sẽ bao hàm được phạm vi điều chỉnh rộng hơn. Cụ thể hơn nữa về CQĐT của VKSND là phải đổi mới mô hình CQĐT theo đặc điểm của Việt Nam và tham khảo các mô hình CQĐT của VKS trên thế giới; đề nghị thêm thẩm quyền của CQĐT trong thời gian tới chứ không chỉ như hiện nay, ví dụ như quy định về hoạt động điều tra của CQĐT VKS là hoạt động THQCT điều tra tội phạm trong lĩnh vực tư pháp và một số tội phạm khác như tội phạm tham nhũng... quy định cụ thể thẩm quyền của CQĐT VKSNDTC ở trong BLTTHS.

Đồng chí Nguyễn Văn Quảng,  Viện trưởng VKSND thành phố Hải Phòng phát biểu

Nội dung mối quan hệ giữa nguyên tắc tập, thống nhất lãnh đạo trong Ngành với yêu cầu bảo đảm và tăng cường tính độc lập của Kiểm sát viên trong hoạt động thực hiện chức năng là tham luận của đồng chí Nguyễn Văn Quảng, Viện trưởng VKSND thành phố Hải Phòng. Qua 10 thực hiện Luật TCVKSND thì nguyên tắc tập trung, thống nhất lãnh đạo trong Ngành là nguyên tắc cơ bản đảm bảo cho sức mạnh của Ngành nhưng trên thực tế nếu vận dụng không đúng sẽ có những ảnh hưởng không nhỏ đến công việc. Thực tế tại nhiều địa phương, chính từ nguyên tắc trên nên nhiều khi KSV thường ỷ lại, vai trò của KSV hết sức thụ động, chỉ đề xuất như một chuyên viên, tính tự chịu trách nhiệm không cao , vì vậy đề nghị phải tăng cường vai trò, trách nhiệm và quy định cụ thể vào trong Luật Tổ chức VKSND nhưng có sự phân công, phân nhiệm rõ ràng trách nhiệm để vừa đảm bảo được nguyên tắc tập trung thống nhất cũng như nâng trách nhiệm của KSV trong hoạt động tố tụng.

Đồng chí Nguyễn Huy Tiến, Viện trưởng VPT 1 – VKSNDTC phát biểu

Nội dung tham luận của đồng chí Nguyễn Huy Tiến, Viện trưởng VPT 1 - VKSNDTC tập trung về tổ chức và hoạt động của VKSND cấp cao. Đây là một trong những yêu cầu quan trọng trong cải cách tư pháp liên quan đến tổ chức và hoạt động của VKSND. Qua tiến hành khảo sát hoạt động của các vụ nghiệp vụ thuộc VKSTC hiện nay thì thấy giống như nhiệm vụ của các Tòa án chuyên trách thuộc TANDTC; tham khảo kinh nghiệm một số nước có mô hình VKS 04 cấp như Hàn Quốc, Nhật Bản... Viện phúc thẩm đưa ra đề xuất về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của VKS cấp cao theo đó để VKS cấp cao có phạm vi hoạt động bao hàm: Thực hành quyền công tố và kiểm sát hoạt động xét xử của Tòa án cấp cao cũng như của các Tòa án chuyên trách trong giải quyết các vụ án; quy định về quyền kiến nghị và kháng nghị, quy định về mối quan hệ giữa VKS cấp cao với VKSTC và VKS cấp tỉnh, khu vực trong ngành KSND.

Đồng chí Lê Dân Khiết, Viện trưởng VKSND tỉnh An Giang phát biểu

Tại hội trường, đồng chí Lê Dân Khiết, Viện trưởng VKSND tỉnh An Giang đã nêu lên một số đề nghị sửa đổi, bổ sung về BLTTHS như sau: Đề nghị bỏ quyền của Tòa án có quyền khởi tố vụ án hình sự; Điều 104 BLTTHS quy định VKS được ra quyết định khởi tố vụ án hình sự nhưng thực tế có nhiều vụ án CQĐT không thực hiện phối hợp tiến hành điều tra vì vậy đề nghị sửa và bổ sung VKS có thực quyền hơn nữa trong việc buộc CQĐT phải điều tra với những vụ án mà VKS khởi tố; đề nghị sửa đổi, bổ sung Điều 162 về thời hạn giao quyết định điều tra là trong 6 ngày làm việc; về thủ tục rút gọn cần áp dụng ở cả phúc thẩm giống như quy định của cấp sơ thẩm hiện nay...

Đồng chí Đinh Xuân Thảo, Viện trưởng VKSND tỉnh Quảng Nam phát biểu

Tiếp theo là tham luận của đồng chí Đinh Xuân Thảo, Viện trưởng VKSND tỉnh Quảng Nam. Đồng chí tập trung vào các nội dung sau: Về UBKS đồng chí cho rằng chỉ nên thành lập ở 02 cấp, không cần thiết ở VKS cấp cao; về chức năng kiểm sát chung, đề nghị Lãnh đạo Viện kiểm sát nhân dân tối cao xem xét vì khi thực hiện Luật TC VKSND năm 2002 thì chức năng không còn và do vậy bị một khoảng trống về quyền lực theo quy định của Hiến pháp 1992, vấn đề này cần phải được đưa vào Luật và giao cho một cơ quan thực hiện mà VKSND là cơ quan phù hợp nhất thực hiện chức năng trên...

Đồng chí Nguyễn Văn Thông, Viện trưởng VKSND tỉnh Nghệ An phát biểu

Đánh giá các quy định của BLTTHS hiện hành và đề xuất sửa đổi, bổ sung các biện pháp ngăn chặn nhằm hạn chế việc lạm dụng biện pháp tạm giam, phát huy hiệu quả các biện pháp ngăn chặn có tính chất thay thế tạm giam là tham luận của đồng chí Nguyễn Văn Thông, Viện trưởng VKSND tỉnh Nghệ An. Từ thực tiễn thi hành BLTTHS, trong thời gian vừa qua Viện trưởng VKSND tỉnh Nghệ An đề xuất: Cần hoàn thiện BLTTHS về biện pháp tạm giam chặt chẽ, cụ thể hơn; các yêu cầu về điều kiện áp dụng các biện pháp ngăn chặn khác cũng cần được quy định cụ thể để phát huy hiệu quả các biện pháp ngăn chặn khác như bảo lĩnh, đặt tiền... nhưng vẫn đảm bảo việc bị can, bị cáo không bỏ trốn, không ảnh hưởng đến hoạt động điều tra, truy tố và xét xử, thi hành án.