Qua theo dõi công tác thực hành quyền công tố và kiểm sát xét xử của các đơn vị Viện kiểm sát nhân dân huyện, thành phố, thị xã đối với tội danh Vi phạm quy định về điều khiển phương tiện giao thông đường bộ (từ ngày 01/12/2016 đến 31/10/2017), Viện kiểm sát nhân dân tỉnh (Phòng 7) thấy có 24 vụ án ngoài hậu quả gây thiệt hại về tính mạng (làm chết người), còn có người bị thiệt hại về sức khỏe và thiệt hại về tài sản nhưng cấp sơ thẩm chưa thực hiện việc trưng cầu giám định thương tích và định giá tài sản dẫn đến việc giải quyết vụ án không toàn diện và đầy đủ. Do đó,  Viện KSND tỉnh đã ban hành văn bản thông báo (số 1692/TB-VKS ngày 09/11/2017) để các đơn vị Viện KSND các huyện, thành phố, thị xã rút kinh nghiệm chung với nội dung như sau:

1. Một số vụ án điển hình:

1.1. Vụ án Nguyễn Trọng Luân: Ngày 13/4/2017, Nguyễn Trọng Luân điều khiển xe ô tô biển kiểm soát 99C-068.00 gây tai nạn tại Km 809 + 700 đường mòn Hồ Chí Minh (thuộc địa phận xã Phương Điền, huyện Hương Khê) làm 02 người chết, 02 người bị thương, xe ô tô và xe mô tô bị hư hỏng (Tòa án nhân dân huyện Hương Khê xét xử ngày 20/7/2017).

1.2. Vụ án Mai Xuân Quang: Ngày 04/6/2017, Mai Xuân Quang điều khiển xe ô tô biển kiểm soát 36C-206.34 gây tai nạn tại Km 2+400 Quốc lộ 1A (thuộc địa phận xã Thạch Thanh, huyện Thạch Hà) làm 01 người chết, 01 người bị thương nặng, xe ô tô và xe mô tô bị hư hỏng nặng (Tòa án nhân dân huyện Thạch Hà xét xử ngày 25/9/2017).

1.3. Vụ án Lê Văn Quang: Ngày 19/01/2017, Lê Văn Quang điều khiển xe ô tô biển kiểm soát 72C-055.41 kéo theo rơ mooc 72C-006.34 gây tai nạn tại Km 42 +800 Quốc lộ 8A (thuộc địa phận xã Sơn Diệm, huyện Hương Sơn) làm 01 người chết, xe ô tô kéo rơ mooc và xe mô tô bị hư hỏng nặng nhưng không định giá tài sản bị thiệt hại (Tòa án nhân dân huyện Hương Sơn xét xử ngày 04/5/2017).

1.4. Vụ án Phạm Hồng Quân: Ngày 27/4/2017, Phạm Hồng Quân điều khiển xe ô tô biển kiểm soát 38C-030.85 gây tai nạn tại Km 488+180 Quốc lộ 1A (thuộc địa phận xã Vượng Lộc, huyện Can Lộc) làm 02 người chết, xe ô tô bị hư hỏng nặng và xe mô tô bị hư hỏng hoàn toàn nhưng không định giá tài sản bị thiệt hại (Tòa án nhân dân huyện Can Lộc xét xử ngày 26/9/2017).

1.5. Vụ án Trương Đình Bắc: Ngày 21/5/2017, Trương Đình Bắc điều khiển xe ô tô biển kiểm soát 73C-029.93 gây tai nạn tại Km 533+900 Quốc lộ 1A (thuộc địa phận xã Cẩm Sơn, huyện Cẩm Xuyên) làm 01 người chết, xe ô tô, xe mô tô và xe kéo tự chế bị hư hỏng nhưng không định giá tài sản bị thiệt hại (Tòa án nhân dân huyện Cẩm Xuyên xét xử ngày 28/9/2017).

Trong các vụ án nêu trên, quá trình điều tra, truy tố và xét xử cấp sơ thẩm đều không trưng cầu giám định thương tích và định giá tài sản bị thiệt hại. Ngoài ra, còn 19 vụ án khác cấp sơ thẩm cũng để xảy ra những thiếu sót tương tự .

2. Vấn đề cần rút kinh nghiệm:

Tội Vi phạm quy định về điều khiển phương tiện giao thông đường bộ là tội phạm cấu thành vật chất, thiệt hại về tính mạng, sức khỏe và tài sản (không phải tài sản của bị cáo) đều là yếu tố để định tội, định khung hình phạt. Trong các vụ án nêu trên, hậu quả không chỉ thiệt hại về tính mạng mà còn có người bị thiệt hại về sức khỏe, tài sản bị hư hỏng, do đó phải xác định đầy đủ thiệt hại để đánh giá hậu quả hành vi phạm tội, từ đó làm căn cứ xem xét quyết định hình phạt, mức bồi thường thiệt hại. Tuy nhiên, hầu hết cấp sơ thẩm chỉ chú trọng đánh giá về hậu quả chết người mà không tiến hành trưng cầu giám định thương tích đối với người bị thiệt hại về sức khỏe và định giá tài sản bị thiệt hại.

Đối với những vụ án Vi phạm quy định về điều khiển phương tiện giao thông đường bộ mà người bị hại hoặc bị đơn dân sự có đơn từ chối giám định thương tích và định giá tài sản thì các cơ quan tố tụng  cần giải thích cho họ hiểu đây không phải là loại tội danh khởi tố theo yêu cầu của người bị hại nên việc xác định thiệt hại về sức khỏe, tài sản là cần thiết để đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của họ. Trường hợp đã giải thích về quyền của người bị hại, bị đơn dân sự và những người tham gia tố tụng khác có liên quan nhưng họ vẫn từ chối giám định thương tích và định giá tài sản bị thiệt hại thì quá trình điều tra phải thu thập đầy đủ tài liệu thể hiện ý chí của họ về những vấn đề này.

Để việc giải quyết các vụ án Vi phạm quy định về điều khiển phương tiện giao thông đường bộ đúng quy định của pháp luật, Viện kiểm sát nhân dân tỉnh, yêu cầu các đơn vị Viện kiểm sát cấp huyện kể từ ngày 09/11/2017, quá trình thực hành quyền công tố kiểm sát điều tra và kiểm sát xét xử các vụ án Vi phạm quy định về điều khiển phương tiện giao thông đường bộ nếu có thiệt hại về sức khỏe, tài sản thì phải thực hiện nghiêm túc việc giám định thương tích và định giá tài sản bị thiệt hại; trường hợp để xảy ra thiếu sót, vi phạm, phải được xem xét kháng nghị khi giải quyết ở giai đoạn phúc thẩm theo hướng hủy án sơ thẩm để điều tra, xét xử lại./.

Quỳnh Lê